“Her Kullanıcının Bilmesi Gereken En Temel Terminal Komutları” yazı dizimizin üçüncüsü ile yeniden birlikteyiz.
İlişkili: Her Kullanıcının Bilmesi Gereken En Temel Terminal Komutları
İlişkili: Her Kullanıcının Bilmesi Gereken En Temel Terminal Komutları-2
1.”hwinfo” komutu
Donanım bilgilerini öğrenmeye yarar. Bu komutla sistem donanımınızı inceleyebilirsiniz. Önceden kurulmamışsa, hwinfo paketinin kurulumunu gerektirir.
|
1 |
$ sudo apt install hwinfo |
Sistem donanımı hakkında bilgi:
|
1 |
$ sudo hwinfo |
Sadece bir özet:
|
1 |
$ sudo hwinfo --short |
Tüm diskleri görüntüleme:
|
1 |
$ sudo hwinfo hwinfo --disk |
Belirli bir diski görüntüleme:
|
1 |
$ sudo hwinfo --disk --only /dev/sda |
2.”lsblk” komutu
Depolama aygıtlarını listeler. Linux’ta disklerin isimleri vardır. Örneğin, NVMe için /dev/nvme0n1 ve HDD/SSD gibi SCSI cihazları için /dev/sda. Ama onları her zaman aklınızda tutmak zorunda değilsiniz. Aşağıdaki komutları kullanarak bunları kolayca listeleyebilirsiniz:
|
1 |
$ lsblk |
Örnek çıktı:
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 |
webguncesi@debian:~$ lsblk NAME MAJ:MIN RM SIZE RO TYPE MOUNTPOINTS sda 8:0 1 59,8G 0 disk ├─sda1 8:1 1 260M 0 part ├─sda2 8:2 1 128M 0 part └─sda3 8:3 1 59,4G 0 part /media/webguncesi/CCCOMA_X64F nvme0n1 259:0 0 476,9G 0 disk ├─nvme0n1p1 259:1 0 100M 0 part /boot/efi ├─nvme0n1p2 259:2 0 16M 0 part ├─nvme0n1p3 259:3 0 96,9G 0 part ├─nvme0n1p4 259:4 0 626M 0 part ├─nvme0n1p5 259:5 0 185,5G 0 part ├─nvme0n1p6 259:6 0 954M 0 part [SWAP] ├─nvme0n1p7 259:7 0 107,2G 0 part / ├─nvme0n1p8 259:8 0 512M 0 part ├─nvme0n1p9 259:9 0 1G 0 part └─nvme0n1p10 259:10 0 84,1G 0 part webguncesi@debian:~$ |
|
1 |
$ lsblk |
Örnek çıktı:
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 |
webguncesi@debian:~$ lsblk -l NAME MAJ:MIN RM SIZE RO TYPE MOUNTPOINTS sda 8:0 1 59,8G 0 disk sda1 8:1 1 260M 0 part sda2 8:2 1 128M 0 part sda3 8:3 1 59,4G 0 part /media/webguncesi/CCCOMA_X64F nvme0n1 259:0 0 476,9G 0 disk nvme0n1p1 259:1 0 100M 0 part /boot/efi nvme0n1p2 259:2 0 16M 0 part nvme0n1p3 259:3 0 96,9G 0 part nvme0n1p4 259:4 0 626M 0 part nvme0n1p5 259:5 0 185,5G 0 part nvme0n1p6 259:6 0 954M 0 part [SWAP] nvme0n1p7 259:7 0 107,2G 0 part / nvme0n1p8 259:8 0 512M 0 part nvme0n1p9 259:9 0 1G 0 part nvme0n1p10 259:10 0 84,1G 0 part webguncesi@debian:~$ |
3.”lsb_release” komutu
Linux dağıtım bilgilerini görüntüler. Şu anda kurulu dağıtımın açıklaması, sürüm numarası ve kod adı gibi dağıtıma özgü bilgileri gösterir:
|
1 |
$ lsb_release -a |
Örnek çıktı:
|
1 2 3 4 5 6 7 |
webguncesi@debian:~$ lsb_release -a No LSB modules are available. Distributor ID: Debian Description: Debian GNU/Linux 12 (bookworm) Release: 12 Codename: bookworm webguncesi@debian:~$ |
4.”lscpu” komutu
İşlemci (CPU) bilgilerini görüntüler. Çeşitli CPU hataları da dahil olmak üzere, CPU mimarisi bilgilerini gösterir:
|
1 |
$ lscpu |
Örnek çıktı:
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 |
webguncesi@debian:~$ lscpu Mimari: x86_64 İşlemci işlem-kipi: 32-bit, 64-bit Address sizes: 39 bits physical, 48 bits virtual Bayt Sıralaması: Little Endian İşlemciler: 20 Çevrimiçi işlemci(ler) listesi: 0-19 Sağlayıcı Kimliği: GenuineIntel Modem ismi: 12th Gen Intel(R) Core(TM) i7-12700H İşlemci ailesi: 6 Model: 154 Çekirdek başına iş parçacığı: 2 Soket başına çekirdek: 14 Soket(ler): 1 Adımlama: 3 CPU(s) scaling MHz: 44% İşlemci en yüksek MHz: 4700,0000 İşlemci asgari MHz: 400,0000 BogoMIPS: 5376,00 Bayraklar: fpu vme de pse tsc msr pae mce cx8 apic sep mtrr pge mca cmov pat pse36 clflush dts acpi mmx fxsr sse sse2 ss ht tm pbe syscall nx pdpe1gb rdtscp lm constant_ts c art arch_perfmon pebs bts rep_good nop l xtopology nonstop_tsc cpuid aperfmperf tsc_known_freq pni pclmulqdq dtes64 mon itor ds_cpl vmx smx est tm2 ssse3 sdbg f ma cx16 xtpr pdcm pcid sse4_1 sse4_2 x2a pic movbe popcnt tsc_deadline_timer aes xsave avx f16c rdrand lahf_lm abm 3dnowp refetch cpuid_fault epb invpcid_single s sbd ibrs ibpb stibp ibrs_enhanced tpr_sh adow vnmi flexpriority ept vpid ept_ad f sgsbase tsc_adjust bmi1 avx2 smep bmi2 e rms invpcid rdseed adx smap clflushopt c lwb intel_pt sha_ni xsaveopt xsavec xget bv1 xsaves split_lock_detect avx_vnni dt herm ida arat pln pts hwp hwp_notify hwp _act_window hwp_epp hwp_pkg_req hfi umip pku ospke waitpkg gfni vaes vpclmulqdq rdpid movdiri movdir64b fsrm md_clear se rialize arch_lbr ibt flush_l1d arch_capa bilities Virtualization features: Sanallaştırma: VT-x Caches (sum of all): L1d: 544 KiB (14 instances) L1i: 704 KiB (14 instances) L2: 11,5 MiB (8 instances) L3: 24 MiB (1 instance) NUMA: NUMA düğümü(leri): 1 NUMA düğüm0 işlemci: 0-19 Vulnerabilities: L1tf: Not affected Mds: Not affected Meltdown: Not affected Mmio stale data: Not affected Retbleed: Not affected Spec store bypass: Mitigation; Speculative Store Bypass dis abled via prctl Spectre v1: Mitigation; usercopy/swapgs barriers and __user pointer sanitization Spectre v2: Mitigation; Enhanced IBRS, IBPB conditio nal, RSB filling, PBRSB-eIBRS SW sequenc e Srbds: Not affected Tsx async abort: Not affected itlb multihit: Not affected webguncesi@debian:~$ |
5.”lsusb” komutu
USB cihazlarını listeler. Hepimiz harici sabit sürücüler ve klavyeler gibi USB cihazları kullanıyoruz. Linux sistemindeki USB veri yolları ve bunlara bağlı aygıtlar hakkında bilgi görüntülemek için lsbusb komutunu kullanmak yeterli olacaktır:
|
1 |
$lsusb |
Örnek çıktı:
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 |
webguncesi@debian:~$ lsusb Bus 004 Device 002: ID 090c:1000 Silicon Motion, Inc. - Taiwan (formerly Feiya Technology Corp.) Flash Drive Bus 004 Device 001: ID 1d6b:0003 Linux Foundation 3.0 root hub Bus 003 Device 003: ID 0408:5477 Quanta Computer, Inc. HP Wide Vision HD Camera Bus 003 Device 002: ID 093a:3701 Pixart Imaging, Inc. PixArt 2.4G Wireless Mouse Bus 003 Device 004: ID 8087:0033 Intel Corp. Bus 003 Device 001: ID 1d6b:0002 Linux Foundation 2.0 root hub Bus 002 Device 001: ID 1d6b:0003 Linux Foundation 3.0 root hub Bus 001 Device 001: ID 1d6b:0002 Linux Foundation 2.0 root hub webguncesi@debian:~$ |
6.” lspci ” komutu
PCI aygıtlarını listeler. Sistemdeki PCI veri yolları ve bunlara bağlı cihazlar hakkındaki bilgileri görüntülemek için lspci komutunu kullanırız:
|
1 |
$ lspci |
Örnek çıktı:
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 |
webguncesi@debian:~$ lspci 00:00.0 Host bridge: Intel Corporation 12th Gen Core Processor Host Bridge/DRAM Registers (rev 02) 00:01.0 PCI bridge: Intel Corporation 12th Gen Core Processor PCI Express x16 Controller #1 (rev 02) 00:02.0 VGA compatible controller: Intel Corporation Alder Lake-P Integrated Graphics Controller (rev 0c) 00:04.0 Signal processing controller: Intel Corporation Alder Lake Innovation Platform Framework Processor Participant (rev 02) 00:06.0 PCI bridge: Intel Corporation 12th Gen Core Processor PCI Express x4 Controller #0 (rev 02) 00:06.2 PCI bridge: Intel Corporation 12th Gen Core Processor PCI Express x4 Controller #2 (rev 02) 00:08.0 System peripheral: Intel Corporation 12th Gen Core Processor Gaussian & Neural Accelerator (rev 02) 00:0d.0 USB controller: Intel Corporation Alder Lake-P Thunderbolt 4 USB Controller (rev 02) 00:14.0 USB controller: Intel Corporation Alder Lake PCH USB 3.2 xHCI Host Controller (rev 01) 00:14.2 RAM memory: Intel Corporation Alder Lake PCH Shared SRAM (rev 01) 00:14.3 Network controller: Intel Corporation Alder Lake-P PCH CNVi WiFi (rev 01) 00:15.0 Serial bus controller: Intel Corporation Alder Lake PCH Serial IO I2C Controller #0 (rev 01) 00:16.0 Communication controller: Intel Corporation Alder Lake PCH HECI Controller (rev 01) 00:1c.0 PCI bridge: Intel Corporation Device 51bc (rev 01) 00:1c.7 PCI bridge: Intel Corporation Alder Lake PCH-P PCI Express Root Port #9 (rev 01) 00:1f.0 ISA bridge: Intel Corporation Alder Lake PCH eSPI Controller (rev 01) 00:1f.3 Multimedia audio controller: Intel Corporation Alder Lake PCH-P High Definition Audio Controller (rev 01) 00:1f.4 SMBus: Intel Corporation Alder Lake PCH-P SMBus Host Controller (rev 01) 00:1f.5 Serial bus controller: Intel Corporation Alder Lake-P PCH SPI Controller (rev 01) 01:00.0 VGA compatible controller: NVIDIA Corporation GA107M [GeForce RTX 3050 Mobile] (rev a1) 01:00.1 Audio device: NVIDIA Corporation Device 2291 (rev a1) 03:00.0 Non-Volatile memory controller: Samsung Electronics Co Ltd NVMe SSD Controller PM9A1/PM9A3/980PRO 04:00.0 SD Host controller: Genesys Logic, Inc GL9750 SD Host Controller (rev 01) 05:00.0 Ethernet controller: Realtek Semiconductor Co., Ltd. RTL8111/8168/8411 PCI Express Gigabit Ethernet Controller (rev 16) webguncesi@debian:~$ |
7.” timedatectl ” komutu
Geçerli tarih ve saat dilimini görüntüler. CLI‘de tarih/saat bilgilerini ayarlamak veya almak için date komutunu kullanırız:
|
1 |
$ date |
Örnek çıktı:
webguncesi@debian:~$ date
Cts 10 Haz 2023 15:27:14 +03
webguncesi@debian:~$
Bununla birlikte, sistem saatini ve ayarlarını sorgulamak/değiştirmek ve zaman senkronizasyon hizmetlerini etkinleştirmek veya devre dışı bırakmak için timedatectl komutu kullanılır:
|
1 |
$ timedatectl |
Örnek çıktı:
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 |
webguncesi@debian:~$ timedatectl Local time: Cts 2023-06-10 15:31:14 +03 Universal time: Cts 2023-06-10 12:31:14 UTC RTC time: Cts 2023-06-10 12:31:14 Time zone: Europe/Istanbul (+03, +0300) System clock synchronized: yes NTP service: active RTC in local TZ: no webguncesi@debian:~$ |
8.” w ” komutu
Sisteme kim giriş yaptı? Şu anda sisteme giriş yapmış olan Linux kullanıcıları ve süreçler hakkındaki bilgileri görüntüler:
|
1 |
$ w |
Örnek çıktı:
|
1 2 3 4 5 |
webguncesi@debian:~$ w 15:32:39 up 1:15, 1 user, load average: 0,40, 0,59, 0,65 USER TTY FROM LOGIN@ IDLE JCPU PCPU WHAT webgunce tty2 tty2 11:17 4:14m 0.00s ? /usr/libe webguncesi@debian:~$ |