Linux dünyasında yeniyseniz, kendinizi, kullanabileceğiniz çok sayıda dağıtım karşısında yolunuzu şaşırmış halde bulabilirsiniz. Bu yazı, Linux’ta yeni evinizi ararken yolunuzu kolayca bulmanıza yardımcı olmayı amaçlıyor.
Beklentileriniz neler?
Her şeyden önce, sisteminizden ne istediğinizi bilmelisiniz. Bu, dağıtımınızı nasıl kullanmak istediğiniz ile makinenizden ne elde etmek istediğiniz arasında bir denge kurmanızı gerektirir. Pek çok Linux dağıtımı, eski sistemlere “yeni bir nefes” aldırmaya yardımcı olsa da, hangi dağıtımda karar kılarsanız kılın, yine de bilgisayarınızın, işletim sistemiyle yapabileceklerinizi sınırlayacağını unutmayın.
Herhangi bir Linux dağıtımının, bilgisayarınızın sınırlamalarını çözecek sihirli bir güç olmasını beklememelisiniz. Bilgisayarınızda sahip olduğunuz tek şey 256 MB DDR2 bellekse meselâ, son derece sınırlı işlevsellikle yetinmek zorunda kalacağınızı bilin.
Bilmeniz gerekenler neler?
Hedefleyeceğiniz şeyleri seçerken, iki şeyi göz önünde bulundurmanız önemlidir:
1-Makineniz ne kadar güçlü?
Makinenizin saniyeler içinde ya da bir kahve hazırlamak için harcadığınız zamandan daha uzun sürede açılmasına bağlı olarak, öncelikleriniz farklı olabilir.
2- Nasıl bir deneyim yaşamak istiyorsunuz?
Teknik olarak daha bilgili ve yetenekli kişiler sistemleri üzerinde daha ayrıntılı kontroller isteyebilirken, yeni başlayanlar, belki de depolardan bir uygulama yüklemek dışında kapsamlı terminal kullanımı gerektiren herhangi bir işlemden uzak durmak isteyeceklerdir.
Bu iki faktörle birlikte, karar verirken devreye girebilecek diğer etmenler de dikkate alındığında, biraz geniş bir yelpazede önerilerde bulunacağız.
Linux’ta Tamamen Yeni Olanlar İçin
Henüz bir Linux sistemiyle hiç muhatap olmadıysanız, popüler, yüksek oranda desteklenen ve kullanımı kolay bir masaüstü ortamını denemek en iyisidir.
Windows’tan geliyorsanız, KDE Plazma, Cinnamon veya Xfce kullanan bir dağıtımla iyi anlaşırsınız. Zira hepsi, varsayılan olarak, ekranın altındaki panelde favori uygulamaları ve o anda açık olan uygulamaları gösteren simgelerle ve bir uygulama menüsü ile birlikte tanıdık görünen bir masaüstü düzeniyle gelir.
macOS’tan geliyorsanız, size en tanıdık gelen GNOME, Pantheon içeren dağıtımlar olacaktır.
Genel olarak, Debian veya Ubuntu ile aynı kod tabanını paylaşan sistemlere bakılabilir. Yeni başlayanlar için önerilen dağıtımların çoğunun bu ikisine dayanması hiç de şaşırtıcı değil.
Hepsi olmasa da çoğu Debian APT paket yöneticisini destekler ve yazılan kılavuzların çoğu Debian APT paket yöneticisi ile çalışan komutlar içerir. Tüm bunlar, yeni başlayanların işini kolaylaştırır.
Yardım istemek için bir Linux forumuna girdiğinizde, çoğu kişi bu tür dağıtımlarda mükemmel şekilde çalışan komutlar ve talimatlarla yardımcı olacaklardadır.
Debian/Ubuntu dünyası, yeni başlayanları kollarını açarak karşılamaya her zaman hazırdır. Snap olarak bilinen çok güçlü bir paket yöneticisine de kolayca erişebilirsiniz.
Üst Düzey Sistemlere Sahip Olanlar İçin
Üst seviye donanıma sahip yüksek özellikli makineler için, Linux’taki deneyiminiz büyük ölçüde size sunulan çekirdek ve depolar tarafından belirlenir.
Çok fazla baş ağrısı çekmeden güçlü makinelerin performansının her bir zerresinden yararlanmak isteyenler için Arch dünyası çok çekici olacaktır. Arch’ı kurmak basit bir iş olmasa da, bilgisayarınıza hızlı ve kolay bir şekilde kurulabilen çok sayıda Arch tabanlı dağıtım vardır. Arch tabanlı dağıtımlar, en son uygulamaları içeren resmi depolar kullanıcı deposu (AUR) ile muazzam bir uygulama kataloğu sunar.
Arch tabanlı bir dağıtım kullanmanın tek sorunu, daima güncel olmasından kaynaklı ortaya çıkabilecek olan kırılmalardır. bu sizi bazen uğraştırabilir. Ancak, katıksız performans ve esneklik açısından ondan elde ettiğiniz şey, küçük hataları fazlasıyla göze aldırır.
İleri Yaş ve Çok Az Bilgiye Sahip Olanlar İçin
İleri yaş grubundaki ve Web’de gezinmek ve ara sıra e-posta yazmak dışında yapacak çok az şeyi olan kişiler için, doğal olarak hemen akla Windows gelir. Bununla birlikte, Windows’un kullanımının gerçekten o kadar kolay olmadığı (sistemi bozan düzenli güncellemeler sebebiyle) aşikardır. Ancak Linux’un, kullanımı çok daha kolay ve sisteme neredeyse hiç zarar vermeyen çeşitleri var.
Dağıtım seçimi söz konusu olduğunda, “Linux’ta Tamamen Yeni Olanlar İçin” bölümünde belirtilen her şey, birkaç küçük değişiklikle bu bölüm için de geçerlidir.
Geliştiriciler/Yazılımcılar İçin
Bir geliştiriciyseniz, işinize bağlı olarak daha seçici davranabilirsiniz. Linux’ta geliştirme deneyiminizden en iyi şekilde yararlanmak istiyorsanız, dağıtım seçimi, kullandığınız kod düzenleyici veya IDE kadar önemlidir.
Hangi kod tabanını seçmeniz gerektiğine gelince, dağıtım önerileri kişisel gereksinimlerinize bağlı olarak Debian’dan Arch Linux’a kadar geniş bir yelpaze sunar.
Linux’un bir işletim sistemi olarak nasıl çalıştığını öğrenmek için uzun bir yolculuk yapmanızın da fayda sağlayacağını belirtmekte fayda var. Eğer zorluklarla uğraşmayı seviyorsanız, daha fazlasını öğrenmek için LFS‘ye bir göz atın.
Düşük Donanımlı Sistemlere Sahip Olanlar İçin
Düşük donanımlı sistemlerde en popüler dağıtımların biraz ağır olduğunu göreceksiniz. Kendilerini “hafif” olarak tanıtan bazı dağıtımlar bile, hafif bir görünüme ve hissine sahiptirler ancak genellikle sistemin yükünü gerçekten hafifletmek adına pek bir şey yapmazlar.
Mümkün olan en hafif deneyim için masaüstü kullanma fikrinden kurtulun ve bspwm, openbox, jwm gibi bir pencere yöneticisini seçin. Terminalle çok içli dışlı olmanız gerekeceği gerçeği gözünüsü korkutsa da, bunu yaptığınızda, tam özellikli bir masaüstü Linux dağıtımının sunabileceği hemen hemen her şeyi yapabileceğinizi fark edeceksiniz!
Bu konuda seçimlerinizde istediğiniz kadar yaratıcı olabilirsiniz ancak azim, sabır ve birikim şart!
Bir pencere yöneticisiyle macera yaşayacak kadar cesaretli değilseniz, LXQt veya MATE gibi nispeten hafif bir masaüstü ortamı seçin. Eski moda görünebilirler, ancak çok sınırlı kaynaklara sahip eski makineler gibi çok kısıtlı ortamlarda çalışmak üzere tasarlanmışlardır.
Bitirirken…
Linux dünyasında seçeneklerinizin sınırsız olduğunu unutmayın!