GNOME (İngilizce: GNU Network Object Model Environment, Türkçe: GNU Ağ Nesne Modeli Ortamı)
GNOME Shell halihazırda Ubuntu, Fedora ve Pop! _OS gibi çok sayıda çok popüler Linux dağıtımında varsayılan masaüstü ortamı olarak yer alırken, diğerlerinde ise kurulabilir seçenekler arasındadır.
Bu GNOME Shell irdelemesi, performans, kullanıcı deneyimi ve bazı önemli özellikleri içerirken, GNOME Shell’in kimler için uygun olduğu konusunda öneride bulunmayı amaçlamaktadır.
İlk İzlenim
GNOME’da dikkati çeken ilk şey, aslına ne kadar basit olduğudur.
Varsayılan arayüzde, sağ üstte basit bir sistem tepsisi ve sol üstte “Etkinlikler” düğmesi bulunan bir üst panel bulunur. Masaüstü inanılmaz derecede temiz ve minimalist yapıdadır. Hiçbir şey yok, sadece basit ve temiz.
Kullanıcı Deneyimi
Kullanıcı arayüzü bir KDE Plasma kadar sezgisel olmasa da, GNOME kabuğundaki iş akışı gerçekten güzel. Masaüstü, olmasını istediğiniz kadar temiz, ancak Süper tuşuna bastığınızda (veya sol üstteki Etkinkinlikler‘e tıkladığınızda), altta bir dash, sağda ise bir çalışma alanı seçici ile karşılaşıyorsunuz.
Dash, en sevdiğiniz uygulamaları ve uygulamalar menüsünü barındırıyor. Varsayılan çalışma alanı sayısı bir tane, ancak GNOME Kabuğunun dinamik çalışma alanı yönetimi özelliği sayesinde açık uygulamalarla birlikte her zaman bir çalışma alanına sahip oluyorsunuz.
GNOME Kabuğu Uzantıları
GNOME Kabuğu Uzantıları, GNOME masaüstünüze biraz çeşni eklemenin harika bir yoludur. Uzantılar web sitesine giderek, GNOME masaüstünüzün istediğiniz şekilde çalışmasını sağlamak için çok sayıda küçük uygulamaya ve uzantıya erişebiliyorsunuz. Aralarından seçim yapabileceğiniz o kadar çok şey var ki, hepsini burada listelemek imkansız.
Temel GNOME Uygulamaları
GNOME hakkında gerçekten takdir edilesi şeylerden biri, yerleşik uygulamaların bazılarının (tümü değil) gerçekten harika olmasıdır. Mesela GNOME Terminal. Kullanıcıya yapacak çok fazla şey vadetmeyen basit bir uçbirim öykünücüsü. Sadece açılıyor ve işini yapıyor. Bu zaten genel olarak temel GNOME uygulamalarının ve GNOME kabuğunun da misyonudur: Basit ve isabetli iş yapmak.
Bir başka harika temel GNOME uygulaması Gedit‘tir. Dünyanın en zengin özellikli metin editörü değil, kabul, ancak olmasını isteyebileceğiniz yeterli işlevlere sahiptir. Bul ve değiştir, sözdizimi vurgulama ve temiz bir kullanıcı arayüzü gibi özellikleri Gedit‘i sağlam bir ilk düzenleyici yapıyor.
GNOME Arayüzü
GNOME Projesi’nin İnsan Arayüzü Yönergeleri, her şeyin tutarlı bir kullanıcı arayüzü stiline sahip olması, fiziksel ve bilişsel ergonomiye dayanması gerektiğini belirtir. Buna bağlı olarak bazıları GNOME arayüzünün sezgisel olmadığını düşünse de, onu çok çeşitli insanlar için kullanılabilir hale getirmek için aslında çok fazla çalışma yapılıyor.Bunun sonucunda GNOME, çok farklı şekillere bürünebiliyor.
Erişebilirlik
GNOME Projesi’nin İnsan Arayüzü Yönergeleri’nin bir kısmı engelli insanlar için erişilebilirliktir. Tasarım ilkelerinin çoğu buna odaklanmıştır ve ayrıca daha fazla erişilebilirlik sağlamak için GNOME Shell üzerinde özel yazılımlar oluştururlar. Ekran okuyucular, büyütme özellikleri ve sanal ekran klavyeleri, engelli kişilerin GNOME Kabuğu’nda kullanmayı düşünebilecekleri özelliklerden sadece birkaçıdır.
Performans
GNOME Shel’in özellikle son sürümlerinin performansı inkar edilemez derecede iyi olsa da, sistem kaynak kullanımı da göz ardı edilemez. Bununla birlikte, bu sistem kaynağı kullanımı, kullanıcının kaya gibi sağlam bir masaüstü ortamı için yapabileceği bir fedakarlıktır.
GNOME Shell’i şahsen kullanıyorum ve kullanmaya da devam ediyorum/edeceğim. Güvenilirliğin yanı sıra, animasyonlar sorunsuz, uygulamalar hızlı açılıyor, pencereler iyi yönetiliyor ve GNOME kullanımı genel olarak gerçekten güzel bir deneyim sunuyor.
GNOME Kabuğunun Eksileri
Yukarıda, temel GNOME uygulamalarının hepsinin olmasa da bazılarının iyi olduğunu söylemiştim. Bunun nedeni, GNOME Shell ile birlikte gelen çok şeyin olmasıdır ki, en iyi ihtimalle vasattırlar. Video oynatıcı Totem o kadar az video codec’ini destekliyor ki bu da bana VLC’nin ne kadar harika olduğunu hatırlatıyor. Ayrıca GNOME, sistem RAM’inin büyük bir bölümünü düzenli olarak tüketir ve sınırlı RAM’e sahip sistemlerde büyük sıkıntı oluşturabilir.
GNOME’u Nasıl Deneyebilirsiniz?
GNOME Shell halihazırda Ubuntu, Fedora ve Pop! _OS gibi çok sayıda çok popüler Linux dağıtımında varsayılan asaüstü ortamı olarak yer alırken, diğerlerinde ise kurulabilir seçenekler arasındadır, demiştik. Tercihiniz bu yönde değilse, halihazırda kullandığınız dağıtımın depolarında da bulunuyorsa, kullandığınız masaüstü ortamının yanına kurarak da deneyimleyebileceğinizi belirtelim.
GNOME’u Kimler Kullanmalı?
Her şey kullanım durumunuza bağlıdır elbette. Çok sınırlı belleğe sahip bir sisteminiz varsa, bir tür yetersiz bellek katili olan GNOME Shell pek tavsiye edilemez.
GNOME ayrıca Wayland üzerinde deneysel kesirli ölçekleme özelliği ile yüksek çözünürlüklü ekranlar için favori olabilir.