Eğer herhangi bir Linux masaüstü sistemi kullandıysanız, bu ekranı görmüş olmalısınız. Bu, GRUB ekranıdır. Ve evet, tamamı büyük harflerle yazılır.
Bu makalede GRUB’un ne olduğu ve ne için kullanıldığı konusuna değiniyoruz.
GRUB nedir?
GRUB, GRand Unified Bootloader’ın kısaltmasıdır.
GRUB, önyükleme(boot) sürecinin yüklenmesi ve yönetilmesi için gerekli olan eksiksiz bir programdır. Linux dağıtımlarında kullanılan en yaygın önyükleyicidir.
Peki önyükleyici nedir? Önyükleyici, bir bilgisayar başladığında çalışan ilk yazılımdır. Önce işletim sisteminin çekirdeğini yükler. Çekirdek ise hemen ardından işletim sisteminin geri kalanını başlatır: kabuk, görüntü yöneticisi, masaüstü ortamı vb.
Önyükleyici(bootloader) ve önyükleme yöneticisi(boot manager) arasındaki ince çizgi
Kafalarınız biraz karışacak ama, önyükleyici ile önyükleme yöneticisi arasında çok ince bir çizgi vardır.
Bilgisayarımızı açtığımızda önce önyükleyicinin(bootloader) başladığını ve ardından çekirdeği belleğe yükleyip çalıştırdığını artık biliyorsunuz.
Bir önyükleme yöneticisi(boot manager) ise, bilgisayarınızda birden fazla işletim sistemi varsa, işletim sistemleri arasında seçim yapmanızı sağlar. Önyükleme yöneticisi işletim sistemini doğrudan yüklemez.
Linux çekirdeği, 3.3 sürümünden beri yerleşik bir EFI önyükleyici içeriyor. Aslında, EFI sistemini çalıştırabilen herhangi bir işletim sistemi, bir EFI önyükleyici de barındırır. EFI özellikli sistemler, önyükleme bilgisi için EFI dosyalarını bulmak üzere EFI sistem bölümünü’ne bakar.
GRUB hem bir önyükleyici hem de bir önyükleme yöneticisidir. Şimdi, GRUB benzeri diğer programlara bakalım.
GRUB benzeri diğer önyükleme programları nelerdir?
GRUB, Linux için en popüler önyükleme yöneticisidir, ama biricik değidir. Bazı Linux kullanıcılarının sevdiği son derece özelleştirilebilir rEFInd önyükleme yöneticisi vardır mesela.
systemd-boot metin tabanlı önyükleme yöneticisi de vardır. Bu metin tanbanlı önyükleme yöneticisini yalnızca systemd tabanlı Linux dağıtımları kullanırlar.
Bitirirken…
Bu yazmızda, GRUB’un ne olduğu ve ne niçin kullanıldığını açıklamaya çalıştık. GRUB’u düzenleme ve yönetmeyi konu edinecek devam yazımızda görüşmek dileğiyle…