Linux’un avantajlarını ve gerçekten denemeye değer olup olmadığını merak ediyor musunuz?
O halde gelin, bu yazıda Linux’un olası çeşitli avantaj ve dezavantajlarına bir göz atalım.
Başlamadan önce, Linux’un kendi başına bir işletim sistemi olmadığını bilmelisiniz.(1),(2) İşletim sistemlerine Linux dağıtımları(3) denir ve yüzlercesi vardır.(4),(5) Bu yazıda basitlik açısından, belirli bir Linux dağıtımı yerine Linux işletim sistemi olarak ele alacağız.
Linux Kullanmanın Avantajları
1- Lisans satın almanıza gerek yoktur
macOS kullanmak için bir Apple cihazına, Microsoft’un Windows’unu kullanmak için bir Windows lisansına sahip olmanız gerekir. Bu nedenle, bu seçenekler için biraz harcama yapmanız gerekir.
Peki ya Linux için? Bunların hiçbirine ihtiyacınız yoktur, zira Linux tamamen ücretsizdir.
Ücretsiz olan yalnızca işletim sisteminin kendisi değildir. Zira Linux’ta ücretsiz olarak sunulan birçok yazılım paketi vardır.
Her Linux dağıtımını bir lisans ücreti ödemeden deneyebilirsiniz. Tabii ki, projeyi desteklemek için bağış yapabilirsiniz, ancak bu da size kalmış.
Ek olarak, Linux tamamen açık kaynaklıdır. Yani herkes kaynak kodunu inceleyebilir, değiştirebilir, dağıtabilir.
2- Minimum sistem kaynaklarıyla çalışabilir
Linux eski bir bilgisayara veya eskiyen bir bilgisayara yeniden can verebilir.
Ve söz konusu Linux olduğunda, dağıtımlar her türlü uygun donanım yapılandırmalarında çalışabilirler. En yeni veya en güçlü bir sisteme sahip olmanıza gerek yoktur. Ayrıca, eski donanımlarda sorunsuz çalışacak şekilde uyarlanmış özel, hafif Linux dağıtımları vardır.
Yani, Linux ile eski sisteminizi canlandırmak veya iyi bir performans gösteren bir bilgisayar elde etmek için oldukça bol seçeneğe sahipsinizdir.
3- Kötü amaçlı yazılımlarla başı daha az derde girer
Kötü amaçlı yazılımlar söz konusu olduğunda, hiçbir işletim sistemi tamamen güvenli değildir. Bilinmeyen bir kaynaktan bir şey indirir ve çalıştırırsanız, güvenliğini garanti edemezsiniz.
Ancak, işler Linux açısından biraz daha iyidir. Linux için endişelenecek çok şey yok. Ancak “henüz” yok!
Kötü niyetli aktörler, daha çok popüler platformları hedeflerler ve Linux’un şimdilik hedef olacak kadar büyük bir pazar payı yok. Bu bir bakıma bakıma iyi bir şey bile olabilir.
Tek yapmanız gereken resmi depolara ve bu depolardaki yazılım paketlerine sadık kalmak.
Ve… Linux’ta kötü amaçlı yazılımlardan korunmak için bir virüsten koruma programına ihtiyacınız yoktur. Yine de, “henüz”!
4- Özelleştirme özgürlüğü
Linux ile, deneyiminizi istediğiniz kadar özelleştirme özgürlüğüne sahip olursunuz.
Bu konuda herhangi bir deneyiminiz olmasa bile, işletim sisteminizde macOS ve Windows’a kıyasla daha fazla özelleştirme özelliği elde edersiniz.
Deneyiminizi kişiselleştirmek ve bu konuda çalışmak istiyorsanız, Linux tam size göre.
5- Herkes için bir seçenek var
macOS veya Windows tarafında, Microsoft veya Apple tarafından nihai olarak size sunulan tasarım/tercih seçenekleriyle sınırlandırılırsınız.
Ancak Linux’ta, çok farklı ve çeşitli şeylere odaklanmaya çalışan Linux dağıtımları bulacaksınız.
Örneğin, her zaman en son özellikleri almaya odaklanan bir Linux dağıtımını tercih edebileceğiniz gibi, bunun tam tersini, yani size yalnızca güvenlik/bakım güncellemelerini sağlayan bir dağıtımı seçebilirsiniz.
Kurulur kurulmaz güzel görünen veya çılgın özelleştirme seçenekleri sunan bir şeyler de bulabilirsiniz.
Linux’ta seçenekleriniz bitmez!
6- Eksiksiz geliştirme ortamı
Bir yazılım geliştiricisi veya kodlama öğrenen bir öğrenciyseniz, Linux’un kesinlikle avantajı vardır: Yapı araçlarının çoğu mevcut ve Linux’a entegre edilmiştir.
Mesela Docker ile kolayca özel bir test ortamı oluşturabilirsiniz.
Bunu bile Microsoft, geliştiricilere Windows içinde Linux ortamlarına erişim için WSL’yi oluşturdu. Yine de WSL, tam olarak bir gerçek Linux deneyimi sunamıyor. Aynısı Windows’ta Docker kullanmak için de geçerli.
Burada dürüst olmak gerekirse, aynı şey web tasarımı tarafında söylenemez, çünkü gıpta edilen Adobe araçları henüz Linux’ta mevcut değil. Ancak işiniz için Adobe’a ihtiyacınız yoksa, Linux oldukça iyi bir seçimdir.
7- Linux öğrenmek, sahip olunması gereken bir beceridir!
Linux size sistemin işleyişi hakkında fikir verir, bilgi kazandırır.
Bir işletim sisteminde işlerin nasıl yürüdüğünü onu keşfederek ve özelleştirerek, hatta sadece kullanarak öğrenirsiniz. Sonuçta, herkes Linux kullanmayı bilmiyor.
Linux kullanarak, yazılım ve bilgisayar bilgisi kazanmak ve geliştirmek harika bir beceri olabilir.
8- Linux, talep gören bir iş alanı sağlayabilir
Yukarıda bahsettiğimiz gibi, Linux bilgisine sahip olmak büyük bir beceridir. Zira, sadece bilginizi genişletmekle sınırlı kalmaz, aynı zamanda profesyonel olarak da faydalıdır.
Kendini geliştiren bir kullanıcı, Linux sistem yöneticisi veya güvenlik uzmanı olarak çalışabilir ve Linux’un temellerini öğrenerek diğer birçok rolü üstlenebilir.
Bu nedenle, Linux öğrenmek bir dizi fırsatın kapısını açar!
9- Gizlilik dostudur
En yeni Windows’u, bir Microsoft hesabı olmadan kullanamazsınız. Ve Windows’u kurduğunuzda, bir dizi hizmet ve uygulamadan verilerinizi izlemeye çalıştığını göreceksiniz.
Bu tür ayarları bulup devre dışı bırakabilseniz elbette, ancak Windows’un varsayılan olarak gizliliğinizi göz ardı edecek şekilde yapılandırıldığı açıktır.
Linux’ta durum böyle değildir. Bazı uygulamalar/dağıtımlar, faydalı bilgileri onlarla paylaşmanıza izin veren isteğe bağlı bir özelliğe sahip olsa da, Linux’ta çoğu şey, hiçbir şeyi yapılandırmanıza gerek kalmadan size varsayılan olarak maksimum gizlilik sağlayacak şekilde düzenlenmiştir.
Öte yandan Apple ve Microsoft, bilgisayarınızdan anonim kullanım verilerini toplamak için akıllı taktikler kullanır. Bazen, kendi uygulama mağazalarında ve siz hesabınız üzerinden oturum açmışken etkinliklerinizi kaydederler.
10- “Kendin yap projeleri” ve “Kendi kendine barındırma”
İçinizde bir tamirci var mı? Elektronik veya yazılım projeleri yapmaktan hoşlanıyorsanız, Linux sizin için cennettir.
Linux’u Raspberry Pi gibi bilgisayarlarda kullanabilir, retro oyun konsolları, ev otomasyon sistemleri gibi harika şeyler yaratabilirsiniz.
Ayrıca açık kaynaklı yazılımları kendi sunucunuzda dağıtabilir ve bakımını yapabilirsiniz. Buna kendi kendine barındırma denir ve aşağıdaki avantajlara sahiptir:
- Barındırma maliyetlerini azaltır.
- Verilerinizin kontrolünü elinize almanızı sağlar.
- Uygulamayı/hizmeti gereksinimlerinize göre özelleştirirsiniz.
Açıkçası, tüm bunları ya doğrudan Linux’ta ya da onun üzerine inşa edilmiş araçlarla yapabilirsiniz.
Linux’un Kullanmanın Dezavantajları
Elbette Linux kusursuz bir seçim değildir. Her şeyde olduğu gibi, Linux’un da bazı dezavantajları var.
1- Öğrenme eğrisi
Örneğin, Windows/macOS kullanan bir kullanıcı Linux’a bu kadar çabuk alışamayabilir.
Bazı kullanıcılar daha hızlı anlayabilir ve adapte olabilir, kabul, ancak genel olarak, Linux dünyasına adım attığınızda, öğrenme konusunda biraz çaba sarf etmek için istekli olmanız gerekir.
Genelde yeni başlayanlar için hazırlanmış en iyi Linux dağıtımlarının kullanması önerilse de, ilk başta neyi seveceğinizi bulmak zaman alacaktır ve bunaltıcı olabilir.
Sizin için en iyisinin hangi dağıtım olduğunu bulmak için denemeler yapmanız gerekir, bu da kafa karışıklığına yol açabilir.
3- Masaüstü alanında pazar payının düşüklüğü
Linux popüler bir masaüstü işletim sistemi değildir. Bu konu kullanıcıyı endişelendirmemelidir. Ancak, önemli bir pazar payına sahip olmadan, uygulama geliştiricilerinin Linux için araçlar yapmasını bekleyemezsiniz.
Artık, Linux için her zamankinden daha fazla sayıda temel ve popüler araç var olsa da iyi araçların tümü Linux’ta çalışmıyor.
3- Tescilli yazılım eksikliği
Bir önceki maddede bahsettiğimiz gibi, her heliştirici araçlarını/uygulamalarını Linux’a uyarlamakla ilgilenmez. Bu nedenle, Windows/macOS için olan tüm iyi tescilli araçları/uygulamaları bulamayabilirsiniz. İsterseniz de Windows/macOS programlarını Linux’ta çalıştırmak için bir emülatör kullanabilirsiniz.
Yine de, bunun da işe yaramadığı durumlar olabilir.
4- Oyun öncelikli bir işletim sistemi değil
Bilgisayarınızda oyun oynamak istiyorsanız, Windows hala en iyi seçenek olmaya devam ediyor.
Linux söz konusu olduğundaysa, net bir cevap için birçok “eğer” ve “ama” var.
Linux’ta birçok modern oyun oynayabilecek olsanız da, bazı donanım yapılandırmalarında tutarlı bir deneyim elde edemeyebileceğinizi unutmayın.
Steam gibi platformlar oyunların Linux’ta daha iyi çalışmasını sağlamak için çabalıyor. Muhakkak ki yakın gelecekte daha da iyileşecek. Bu nedenle, en sevdiğiniz oyunları Linux’ta denemek için biraz çaba gösterebilirseniz, hayal kırıklığına uğramayabilirsiniz.
5- Profesyonel teknik destek eksikliği
Herkes ihtiyaç duymayabilir belki ama, kullanıcıları uzaktan yönlendirebilecek/sorunları çözebilecek teknik destek seçenekleri güzel olur.
Linux’ta bu eksikliği topluluklar gidermeye çalışıyor. Yalnız topluluk desteği profesyonel teknik destek hizmetleri kadar sorunsuz olmayabiliyor.
Çoğu zaman bir sorunla karşılaşıldığında, bununla öncelikle kendi başınıza başetmek zorunda kalabilirsiniz ki, herkes bundan hoşlanmayacaktır.
Bitirirken…
Bu yazının yazarı öncelikle bir Linux kullanıcısıdır, ama gerektiği yerde Windows da kullanır. Tercihini Linux’tan yana yapmış olsa da, tarafsız olmaya çalışarak Linux’un size uygun olup olmadığına karar verebilmeniz için yeterince ipucu verdiğinii düşünüyor.
Linux’u denemek istiyorsanız ve daha önce hiç kullanmadıysanız, küçük adımlar atarak başlayın ve Linux’u önce sanal bir makinede kullanın. Bunun için öncelikli tavsiye, kullanım kolaylığı, gelişmiş yapılandırma seçeneği ve desteklediği dağıtımların fazlalığıyla VitualBox olacaktır.