Linux dünyasında en sık kullanılan terimlerden birisi Masaüstü Ortamı’dır (DE-Desktop Eenvironment). Linux’a aşinaysanız, sık kullanılan bu terimi duymuş olmalısınız.
Linux’ta Masaüstü Ortamı
Masaüstü ortamı size simgeler, araç çubukları, duvar kağıtları ve masaüstü pencere ögeleri vb. bileşenler bütünüsür ve bir grafik kullanıcı arayüzü (GUI-Graphical User Interface) sağlar. Masaüstü ortamı sayesinde (Windows ve macOS’ta olduğu gibi) farenizi ve klavyeniz aracılığıyla Linux’u grafiksel olarak kullanabilirsiniz.
Birden fazla masaüstü ortamı vardır ve bu masaüstü ortamları Linux sisteminizin neye benzediğini ve onunla nasıl etkileşim kurduğunuzu belirler.
Masaüstü ortamlarının çoğunun kendi entegre uygulamaları ve yardımcı programları vardır. Böylece, bir dosya gezgini, masaüstü araması, uygulamalar menüsü, duvar kağıdı ve ekran koruyucu araçları, metin düzenleyicileri ve daha fazlasını elde etmiş olursunuz.
Bir masaüstü ortamı olmadan, Linux sisteminiz yalnızca terminal benzeri simsiyah bir ekrana(eskiden DOS ekranı) sahip olacak ve onunla yalnızca komutlar vasıtasıyla etkileşim kurmanız gerekecektir.
Linux’ta Farklı Masaüstü Ortamları
Yukarıda bahsettiğimiz gibi, Linux için kullanılabilen çok çeşitli masaüstü ortamları vardır. Peki neden böyle?
Masaüstü ortamlarını kıyafet olarak düşünebilirsiniz. Normal bir pantolon, tişört ve ayakkabı giyerseniz, normal bir görünüme sahip olursunuz. Ancak koşmak veya yürüyüş yapmak istediğinizde, başka kıyafetlere ihtiyacınız olacaktır. Kıyafetlerinizi ihtiyacınıza göre değişitirir ve görünüşünüzü belirlersiniz.
Aynı durum masaüstü ortamları için de geçerlidir. O halde örneğin; öncelikle masaüstü ortamınızın fazla sistem kaynağı harcayarak iyi görünmesini mi, yoksa daha az sistem kaynağı harcayarak sisteminizin daha hızlı çalışmasını mı istediğinize karar vermeniz gerekir.
Linux Dağıtımları ve Bunların Farklı Masaüstü Ortamı İçeren Türevleri
Aynı masaüstü ortamı birden fazla Linux dağıtımında bulunabilir ve bir Linux dağıtımı birden fazla masaüstü ortamı sunabilir.
Örnek vermek gerekirse, hem Fedora hem de Ubuntu varsayılan olarak GNOME masaüstünü kullanır. Ancak hem Fedora hem de Ubuntu başka masaüstü ortamları da sunarlar.
Linux’un güzelliği ve esnekliği, herhangi bir Linux dağıtımına kendi istediğiniz veya zevkinize uygun bir masaüstü ortamını kurabilir olmanızdır. Ancak çoğu Linux dağıtımı sizi bu zahmetten kurtarır ve farklı masaüstü ortamları için kuruluma hazır ISO dosyaları sunar.
Örneğin; Manjaro Linux varsayılan olarak Xfce kullanımasınır. Eğer siz, GNOME masaüstü ortamını Manjaro ile kullanmayı tercih ederseniz, GNOME sürümünün ISO dosyasını indirme seçeneğine de sahipsinizdir.
Bitirirken…
Masaüstü ortamları Linux masaüstünün(Desktop) çok önemli bir parçasıyken, Linux sunucuları genellikle komut satırı arayüzüne dayanır. Bu Linux sunuculara masaüstü ortamı yükleyemeyeceğinizden değil, sunucuda çalışan uygulamalar tarafından kullanılabilecek önemli sistem kaynakları için bir israf olacağındandır.
Umarız bu yazı ile Linux’taki masaüstü ortamlarını biraz daha iyi anlamanıza yardımcı olabilmişizdir…