Bilgisayarınızın Sorunsuz Çalışmasını Sağlamak İçin Bilmeniz Gereken 5 Linux Komutu

 

Linux işletim sisteminizin arka planında neler olup bittiğini bilmek mi istiyorsunuz? Aşağıda değineceğimiz komutlar, size sistem kaynakları ve çalışan işlemler hakkında her şeyi söyleyecektir.

Linux’un güzel yanlarından biri de, çok fazla sayıda komutun her zaman elinizin altında bulunmasıdır. Bu komutlar, sorunları gidermenizden ne kadar sistem kaynağının kullanıldığını görmenize kadar her şeye yardımcı olabilecek harika bilgiler sağlar.

Çoğu Linux dağıtımında yerleşik olarak gelen ve kullanımı oldukça kolay olan bu araçlar, yıllar geçtikçe daha fazla güven verir oldular.

Aslında günümüzün Linux işletim sistemlerini neredeyse komut satırına bağlı kalmadan kullanmak mümkündür.. Tabii eğer bir sunucuyla çalışıyorsanız, durum değişir. Bu nedenle, değineceğimiz bu komutları tanıdığınıza memnun olacaksınız.

O zaman, komutlara geçelim.

1. top

top komutu, Linux işlemlerinin gerçek zamanlı bir listesini listeler. Bir uygulamada veya işlemde bir şeylerin ters gitmesi durumunda sorunun ne olduğunu bulmanız gerekir. İşte bu durumda top komutu önem arz eder. Top, aşağıdakilere ayrılmış sütunlu bir liste yazdırır.

top komutu, kaçak bir işlemi sonlandırmak için kill komutunu kullanırken de yararlı olabilir (çünkü söz konusu işlemin PID’sini bilmeniz gerekir).

top hakkında daha fazla bilgi edinmek için man top komutunu verin.

2.df

Yerel depolama alanınızın ne kadarının kullanıldığını bilmek isteyebileceğiniz zamanlar olabilir. İşte burada df komutu devreye girer.

df komutu; dosya sistemi, boyut, kullanım yüzdesi vb. bir listesini sunar.

df, belirli bir bölümün bağlandığı yeri bulmak için de faydalıdır. Ancak bu komutu çoğunlukla sürücünüzün depolama alanının ne kadarının kullanıldığını anlamak için kullanırsınız.

df komutunu herhangi bir seçenek belirtmeden kullanırsanız, üreteceği çıktıyı anlamak biraz zor olabilir.

Bunun yerine, kullanılabilir alanı GB cinsinden gösteren df -h komutunu çalıştırmayı tercih edebilirsiniz

df hakkında daha fazla bilgi edinmek için man df komutunu verin.

3. ps

ps komutu, mevcut çalışan işlemlerin anlık görüntüsünü bildirdiği için oldukça önemlidir. Başka bir deyişle ps, sisteminizde çalışan tüm işlemleri listeler.

ps ile ilgili olarak bilmeniz gereken en önemli şey, ondan en iyi şekilde faydalanabilmek için doğru seçenekleri bilmeniz gerektiğidir.  ps komutunu seçenek belirtmeden verirseniz, bash ve ps olarak yalnızca iki çıktı görürsünüz.

ps komutunu çalıştırmanın daha iyi yolu, -aux seçeneğiyle birlikte kullanmaktır. Çünkü bu durumda tüm işlemleri, kullanıcıyı ve size ait olan tüm işlemleri listeler.

ps neden bu kadar önemlidir? Çünkü, bir komutla ilişkili işlem kimliğini bulmanın en kolay yoludur.

Aradığınız işlemi bulmak için ps komutunu grep ile bile kullanabilirsiniz. Örneğin, LibreOffice’in yanıt vermediğini ve onu kapatmanız gerektiğini varsayalım. Bunu yapmak için PID’ye ihtiyacınız olacak

Bu komut yalnızca LibreOffice ile ilişkili işlemleri listeleyecektir.

ps hakkında daha fazla bilgi edinmek için man ps komutunu verin.

4. free

free komutu, sisteminizdeki boş ve kullanılmış bellek miktarını görüntüler. Çok fazla bilgi sunabilecek olan top komutunu kullanmak yerine, yalnızca belleği ve takası (varsa) listeleyen free komutunu kullanabilirsiniz.

free komutu başka bir şey yapmaz, ancak -h seçeneğini kullanarak, bilgileri okunabilir bir biçimde görüntüleyebilirsiniz.

free hakkında daha fazla bilgi edinmek için man free komutunu verin.

5. lsblk

Bir aygıtı bağlamanız veya bir aygıtın (sürücünün) nereye bağlandığını görmeniz gerektiğinde lsblk komutu kullanışlı olur. lsblk komutunu verdiğinizde aşağıdaki gibi çıktı göreceksiniz.

Çıktıya göre, meselâ nvme0n1p1 aygıtının /boot/efi klasörüne bağlandığı görülüyor.

lsblk hakkında daha fazla bilgi edinmek için man lsblk komutunu verin.

Bitirirken…

Belki (veya hiçbir zaman) bu komutlara ihtiyacınız olmayabilir. Ancak bunların var olduğunu (ve temel kullanımlarını) bilmek, Linux sisteminizde sorun gidermeyi sizin için çok daha kolay hale getirebilir.