Bootloader(Önyükleyici) nedir?
Bootloader, bir bilgisayarı başlatmaktan sorumlu olan yazılımdır.
Bir önyükleyici işletim sistemini yükler. Diskinizin ilk bloğundan itibaren makinenizin BIOS’u tarafından belleğe kopyalanır ve herhangi bir işletim sistemi önyüklemesinden önce çalışır. Sonrasında, o oturum için önyüklemek istediğinizi seçmenize izin veren bir dizi temel özellik sağlar. Örneğin GRUB, size Linux dağıtımınız için farklı çekirdekler yükleme seçeneği sunar.
Önyükleyici birden çok yüklenebilir sistem görüntüsü algılarsa, kullanıcının hangi sistemin yükleneceğini seçmesine izin verir. Daha sonra işletim sistemini önyükler ve donanım denetimini işletim sistemine devreder. Çoğu sistemde, önyükleyici, anakart için açılış ekranından hemen sonra görünür.
Grub nedir?
Daha yaygın olarak Grub veya GRUB 2 olarak bilinen GNU GRUB(GRand Unified Boot InterfaceFree) Software Foundations’ın çoklu önyükleme tanımlamasına dayalıdır ve herhangi bir donanım platformunda çalışacak ve hemen hemen tüm Unix benzeri işletim sistemlerini neredeyse tüm önyükleme ortamlarından ve dosya sistemlerinden önyükleyecek şekilde tasarlanmıştır.
Grub, çok çeşitli platformları ve dağıtımları kapsadığı için, çoğu Linux dağıtımında genellikle varsayılan önyükleyicidir. Bir Linux önyükleyicisiyle etkileşime girdiyseniz, muhtemelen Grub’dur.
Grub, görsel yapılandırma seçenekleri de sunar. Örneğin, Debian’ın Grub’u, benzersiz bir mavi-yeşil arka plan kullanır.
Grub, çoklu önyükleme sistemlerini destekler ve geliştiricileri bunu özellikle bu amaç için yazmıştır. Ancak, bir şeyler ters giderse, işler biraz zor olabilir. Sorunlar en çok, Grub’u mevcut bir çoklu önyükleme sistemine kurarken, işletim sistemlerini kaldırırken ve yeni işletim sistemleri kurarken ortaya çıkar.
Grub bir .conf dosyası kullanır. Böylece her işletim sistemi, aynı dosyaya dahil edilir.
Birincil işletim sisteminin önyükleyicileri MBR’de olur ve diğer işletim sistemleri, kendi bölümlerindeki önyükleyiciler aracılığıyla zincirleme bir şekilde yüklenir. Bu işe yarar ve çoğu kullanım durumu için kesinlikle yeterlidir. Ama aynı zamanda kolayca bozulabilecek bir sistemdir. Örneğin, zincirleme yüklü çekirdekleri düzgün bir şekilde yapılandırmazsanız, birden çok Linux kurulumu MBR’ın kontrolü konusunda aralarında “savaşmaya” neden olabilir.
Bilmekte fayda var: GRUB ve Windows’un beraber geçinmekte başarısız olduğu durumlar da vardır.
Systemd-boot nedir?
Linux aşina olanlar systemd( system daemon) terimiyle daha önce karşılaşmış olabilirler. Sistem arka plan programı‘nın kısaltması olan systemd, bir Linux sistemini çalıştırmak için temel ön koşul olan arka plan programlarının bir koleksiyonudur. Systemd-boot, birkaç bin satırlık bir koddur.
Basitliği sayesinde gummiboot, systemd‘ye eklenmiş ve systemd‘nin bileşen adlandırma kuralına uyması için systemd-boot olarak yeniden adlandırılmıştır. Systemd’nin genel hedefi, öncedaha az şeyi başlatarak ve sonrasında daha fazlasını paralel olarak başlatarak, sistemin hızlı bir şekilde başlamasını sağlamaktır.
Yalnızca metin içeren bir önyükleyici olarak systemd-boot, bariz bir şekilde eski moda bir görünüme sahiptir. Kullanılabilir önyükleme aygıtları, systemd-boot‘un yapılandırma dosyasında, işlenen başlıklarına göre listelenir.
Systemd-boot, temel olarak EFI’de bulunan önyükleme mantığı için bir arabirimdir ve bu nedenle yalnızca uyumlu EFI sistemleriyle kullanılabilir. Grub’tan önemli ölçüde daha az yapılandırılabilir bir sistemdir. Önyüklemek istediğiniz her işletim sistemi için modüler .conf dosyaları kullanır.
Sınırlı arayüzü ile systemd-boot, Grub‘tan çok daha küçük bir önyükleyicidir. Bazı insanlar onu hız için veya birden çok işletim sistemini daha etkili bir şekilde yönetmek için kurar ve kullanır.
Systemd-boot, bölünmüş yapılandırma dosyaları (her çekirdek veya işletim sistemi için tek bir .conf dosyası) kullandığından, birden çok çekirdeğe veya işletim sistemine sahip bir sistemi manuel olarak güvenli tutmak daha basit olabilir. Bu metin tabanlı yapılandırma dosyaları, yeni bir çekirdek yüklendiğinde basitçe systemd dizinine kopyalanabilir. Bu, çoklu önyükleme sistemleri için yapılandırmayı basitleştirir.
Systemd hızlı olsa da, genel güvenliği hakkında hala soru işaretleri barındırır. Elbette systemd‘siz bir dağıtım kurarak bu olası endişelerden kaçınabilirsiniz.
Hangisi Daha İyi: Grub mu, Systemd-boot mu?
Grub ile ilgili sorunlarınız varsa, systemd-boot dosya yapılandırmasıyla önemli ölçüde basitleştirilmiş bir önyükleme altyapısı sağlar. Daha sağlamdır, ancak Grub kadar yapılandırılabilir veya uyarlanabilir değildir.
Çoklu önyüklemeli bir EFI sistemi çalıştırıyorsanız, systemd-boot daha kolay önyükleme yönetimi sağlayabilir, hatta önyükleme sürelerinizi kısaltabilir.
Diğer sistem yapılandırmalarında veya systemd-boot‘un sağladığından daha fazla esneklik gerektiren kullanımlarda, Grub halâ en iyi seçenek olmaya devam ediyor.