Yeni bir şey denemek isteyen veya Mac OS veya Windows işletim sistemlerinden bıkmış kullanıcılar için, şimdi başka bir şeye geçmenin tam zamanı olabilir. Mac OS sistemi şu anda bir UNIX çekirdeği kullanıyor ve bu da Mac OS’den Linux’a geçişi oldukça yumuşak bir geçiş haline getiriyor. Windows kullanıcılarının ise bazı ayarlamalar yapması gerekecektir.
Bu yazı, Linux işletim sistemini Microsoft Windows ile karşılaştırmaktadır.
Microsoft Windows ve Linux Dosya Sistemi
Microsoft Windows dosyaları, farklı veri sürücülerinde (C: D: E 🙂 depolanır. Linux’ta ise dosyalar, kök dizinden başlayarak, bir ağaç yapısındadır. Kök dizin, dosya sisteminin başlangıcıdır ve çeşitli alt dizinlere ayrılır. Kök dizin, eğik çizgi (/) ile belirtilir.
Temel Farklılıklar
Açık kaynaklı bir işletim sistemi olan Linux’ta, kaynak kodu gerektiği gibi değiştirilebilirken, Windows işletim sisteminin ticari bir işletim sistemi olmasından dolayı kaynak koda erişim yoktur.
Linux’un, mükemmel güvenliği nedeniyle hatalar tespit edip daha kolay düzeltilebilirken, Windows’un geniş kullanıcı tabanı bilgisayar korsanları tarafından kolayca saldırıya uğrayabilir.
Windows, özellikle eski donanımlarda yavaş çalışırken, Linux önemli ölçüde daha hızlı çalışır.
Windows işletim sistemlerinde yazıcılar, CD-ROM’lar ve sabit sürücüler birer aygıttır. Linux bunları dosya olarak kabul eder.
Windows, dosyaları depolamak için veri sürücülerini (C: D: E 🙂 ve klasörleri kullanır. Linux, dosyaları düzenli tutmak için kök dizin ile başlayan bir ağaç yapısı kullanır.
Linux’ta aynı dizinde aynı ada sahip iki dosya olabilir. Windows’ta, kullanıcıların aynı klasörde aynı ada sahip iki dosyası olamaz.
Windows’ta program ve sistem dosyaları neredeyse her zaman C: sürücüsünde saklanırken, Linux’ta program ve sistem dosyaları farklı dizinlerde bulunabilir.
Dosya Türleri
UNIX ve Linux’ta her şey bir dosya olarak kabul edilir. Klavye, fare ve yazıcı dosyalardır, dosyalar dosyalardır ve dizinler dosyalardır.
Genel Dosyalar
Tipik dosyalar olarak da bilinen genel dosyalar, yalnızca metin veya programlar, videolar ve resimler içerebilir. Bu dosyalar, Linux’ta en sık kullanılan dosyalar oldukları için Binary veya ASCII biçiminde olabilir.
Dizin Dosyaları
Dizin dosyaları, diğer dosya türleri için kullanılabilen bir depo gibidir. Kullanıcılar bir alt dizine sahip olabilir. Dosyalar, Microsoft Windows işletim sistemindeki klasörler olarak da düşünülebilir.
Cihaz Dosyaları
Sabit sürücüler, CD-ROM’lar ve yazıcılar gibi aygıtlar, Windows’ta H: veya G: gibi sürücü harfleri kullanır. Linux bunları /dev/sda, /dev/sdb, /dev/nvme gibi adlandırır.
Örneklendirmek gerekirse, SATA sabit diskinde üç birincil bölüm varsa, bunlar numaralandırılır ve /dev/sda1, /dev/sda2 ve /dev/sda3 olarak adlandırılır.
Tüm aygıt dosyalarının /dev/ dizininde olduğuna dikkat edin.
Cihazlar dahil tüm dosya türleri, kullanıcılara bunları yürütme (çalıştırma), düzenleme veya okuma izni verir, bu da bunu, Linux’un en güçlü özelliklerinden biri yapar. Elbette, erişim kısıtlamalarının farklı kullanıcı türlerine uygulanabilmesi için izinler değiştirilebilir.
Windows Kullanıcıları ve Linux Kullanıcıları
Linux’ta üç farklı kullanıcı türü vardır:
Normal Kullanıcılar(Regular Users)
Bir kullanıcı kendi sisteminde normal kullanıcı hesapları oluştururur. Tüm klasörler ve dosyalar ana dizin olan /home/ içinde saklanır. Normal kullanıcıların diğer kullanıcı dizinlerine erişimi yoktur.
Kök/Yönetici Kullanıcılar(Root Users)
Normal bir hesaba ek olarak, kurulumda kök hesap olarak bilinen ikincil bir kullanıcı hesabı da oluşturulur. Bu, kullanıcıların yazılımı kimin yükleyebileceğine veya dosyalara erişebileceğine karar vermesine olanak tanıyan yönetici bir kullanıcı hesabıdır. Bir kullanıcı, yönetim görevlerini gerçekleştirmek, yazılım yüklemek veya sistem dosyalarında değişiklik yapmak için bir kök kullanıcı olarak oturum açar. Yine bir kullanıcı internette gezinmek veya müzik çalmak için normal hesabını kullanabilir.
Hizmet Kullanıcıları(Service Users)
Linux, yaygın olarak sunucu işletim sistemi olarak bilinir/tanınır. Bireysel hizmet hesaplarına sahip hizmetler arasında Apache ve e-posta vb. bulunur. Hizmet hesapları, bir kullanıcının bilgisayar güvenliğini artırır. Hizmete bağlı olarak, Linux çeşitli kaynaklara erişimi reddedebilir veya bunlara erişime izin verebilir.
Windows’ta dört kullanıcı hesabı türü vardır:
Yönetici
Standart
Çocuk
Misafir
Windows ve Linux’ta Dosya Adı Düzeni
Windows’ta, bir kullanıcının aynı klasöre iki dosyayı tam olarak aynı adla kaydetmesine izin verilmez.
Tersine, Linux’ta, farklı durumlarda kullandıkları sürece, aynı dizinde aynı ada sahip iki dosya olabilir.
Windows ve Linux’ta Ev Dizinleri
Linux’ta dizinler her kullanıcı için /home/ olarak oluşturulur. Kullanıcılar kişisel dizinlerini ve dosyalarını ana dizinde saklayabilir (örneğin /home/kesim).
Dosyalar, kullanıcı dizininin dışına kaydedilemez ve kullanıcılar, başkalarına ait dizinleri görüntüleme yetkisine sahip değildir. Örneğin, Kesim’e (/home/kesim) ait bir dizine, o dizin kendilerine ait değilse, kullanıcılar erişemezler. Bu, Microsoft Windows’daki C: \ Documents and Settings’e benzer.
Bir kullanıcı Linux işletim sistemini başlattığında, varsayılan çalışma dizini (örneğin /home/kesim) kullanıcı dizinidir. /home/kesim dizini aynı zamanda Ev dizini olarak da bilinir.
Çalışma dizinini değiştirmek için belirli komutlar kullanılabilir.
Windows ve Linux’taki Diğer Dizinler
Windows’ta program ve sistem dosyaları her zaman C: sürücüsüne kaydedilir.
Linux’ta, program ve sistem dosyaları iki farklı dizinde bulunur. Önyükleme dosyaları /boot dizininde bulunurken, yazılım ve program dosyaları /dev dizinindeki /bin aygıt dosyalarının altında saklanır.
Bunlar, Linux işletim sistemi ile Windows işletim sistemi arasındaki temel farklardır.
Sonuç olarak özetleyecek olursak…
Windows…
Klasörleri ve dosyaları depolamak için farklı veri sürücüleri kullanır; C: D: E :
Farklı sürücülere sahiptir; C: D: E :
Yazıcıları, CD-ROM’ları ve sabit sürücüleri aygıt olarak kabul eder.
Dört farklı kullanıcı türü vardır: Misafir, Çocuk, Standart ve Yönetici
Yöneticinin yönetici ayrıcalıkları vardır.
Kullanıcılar 2 dosyayı aynı klasöre aynı adla kaydedemez.
Varsayılan ana dizin Belgelerim’dir.
Linux…
Ağaç benzeri hiyerarşik bir dosya sistemi kullanır.
Hiç sürücüsü yoktur.
Yazıcılar, sabit sürücüler ve CD-ROM’lar (çevre birimleri) dosya olarak kabul edilir.
Üç farklı kullanıcı türü vardır: Hizmet, Kök ve Normal
Kök kullanıcılar süper kullanıcıdır ve yönetici ayrıcalıklarına sahiptir.
Dosya adı kuralları büyük/küçük harfe duyarlıdır. (Örneğin, Linux/Unix işletim sisteminde, SAMPLE ve sample iki farklı dosya olarak kabul edilir.)
Her kullanıcı için kendi ev dizini olarak kabul edilen bir /home/kullanıcı dizini oluşturulur.