Tüm Linux kullanıcıları, komut satırı/terminal ortamının gücünü kabul eder. Herhangi bir Linux dağıtımıyla ilişkili bilgi işlem görevlerinin neredeyse %90’ında, terminal, kullanıcı için ciddi anlamda bir kozdur.
Varsayılan olarak, herhangi bir Linux dağıtımı, günlük bilgi işlem hedeflerini gerçekleştirmede yararlı olan çok sayıda komutla donatılmıştır. Bu komut listesi sonsuz görünebilir ve bu nedenle Linux’a yeni başlayanlar için korkutucu olabilir.
Ayrıca, uzman Linux kullanıcıları da bu komutları unutabilirler. Bu makale size, Linux bilgi işlem rutinleriniz sırasında Linux komutları için bir başvuru kılavuzu olacaktır.
>> Dosya Sisteminde Gezinme Komutları
1. ls Komutu
Geçerli klasörde/dizinde bulunan dosyaları ve dizinleri listeler.
|
1 2 3 |
webguncesi@debian:~$ ls Belgeler Genel İndirilenler Masaüstü Müzik Resimler Şablonlar Videolar webguncesi@debian:~$ |
-l parametresiyle birlikte kullanıldığında, listelenen dosya ve dizinlerin sahibi, grubu, boyutu vb. ile ilgili daha fazla ayrıntıyı görüntüler.
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 |
webguncesi@debian:~$ ls -l toplam 32 drwxr-xr-x 2 webguncesi webguncesi 4096 Tem 26 21:21 Belgeler drwxr-xr-x 2 webguncesi webguncesi 4096 Tem 26 21:21 Genel drwxr-xr-x 2 webguncesi webguncesi 4096 Tem 27 21:17 İndirilenler drwxr-xr-x 2 webguncesi webguncesi 4096 Tem 26 21:21 Masaüstü drwxr-xr-x 2 webguncesi webguncesi 4096 Tem 26 21:21 Müzik drwxr-xr-x 2 webguncesi webguncesi 4096 Tem 26 22:34 Resimler drwxr-xr-x 2 webguncesi webguncesi 4096 Tem 26 21:21 Şablonlar drwxr-xr-x 2 webguncesi webguncesi 4096 Tem 26 21:21 Videolar webguncesi@debian:~$ |
-a parametresiyle birlikte kullanıldığında, bir dizindeki gizli dosyaları (varsa) görüntülemer. Gizli dosyalar nokta ile başlar.
|
1 2 3 4 5 6 7 |
webguncesi@debian:~$ ls -a . Belgeler Genel .mozilla .sudo_as_admin_successful .. .cache .gnupg Müzik Şablonlar .bash_history .config İndirilenler .profile Videolar .bash_logout .face .local Resimler .bashrc .face.icon Masaüstü .ssh webguncesi@debian:~$ |
2. pwd Komutu
Kullanıcının geçerli çalışma dizininin mutlak yolunu gösterir.
|
1 2 3 |
webguncesi@debian:~$ pwd /home/webguncesi webguncesi@debian:~$ |
3. cd Komutu
Yolunu belirterek farklı bir dizin konumuna gitmede kullanılır.
|
1 2 3 4 5 6 |
webguncesi@debian:~$ cd /home/webguncesi webguncesi@debian:~$ cd Belgeler webguncesi@debian:~/Belgeler$ cd ~ webguncesi@debian:~$ cd - /home/webguncesi/Belgeler webguncesi@debian:~/Belgeler$ |
4. file Komutu
Linux makinemizde bulunan dosya/dizin türünü gösterir.
|
1 2 3 |
webguncesi@debian:~$ file Belgeler Belgeler: directory webguncesi@debian:~$ |
>> Dosya İşlem Komutları
5. mdkir Komutu
|
1 2 3 4 5 6 7 |
Var olmayan yeni bir dizin oluşturur: webguncesi@debian:~$ mkdir Yeni webguncesi@debian:~$ ls Belgeler İndirilenler Müzik Şablonlar Yeni Genel Masaüstü Resimler Videolar webguncesi@debian:~$ |
6. touch Komutu
Yeni bir boş dosya oluşturur.
|
1 2 3 4 |
webguncesi@debian:~$ touch yeni.txt webguncesi@debian:~$ ls -l yeni.txt -rw-r--r-- 1 webguncesi webguncesi 0 Ağu 2 14:26 yeni.txt webguncesi@debian:~$ |
7. cat Komutu
Yeni bir dosya oluşturur ve gerekli metni girmenizi sağlar. Klavyenizdeki Ctrl + d tuşlarına basarak dosya içeriğini kaydedebilirsiniz.
|
1 2 3 |
webguncesi@debian:~$ cat> dosya merhaba bu bir denemewebguncesi@debian:~$ |
Sonrasında, yazdığınız içerikle dirlikte oluşturduğunuz dosyanızı ev dizininizde bulacaksınız.
8. rm Komutu
Bir dosyayı siler.
|
1 2 |
webguncesi@debian:~$ rm dosya webguncesi@debian:~$ |
Dosyaları ve diğer alt dizinleri içeren bir dizini siler.
|
1 2 |
webguncesi@debian:~$ rm -r Yeni webguncesi@debian:~$ |
9. mv Komutu
Dosyaları ve dizinleri bir dizinden diğerine taşır.
|
1 2 3 |
webguncesi@debian:~$ mkdir Yeni webguncesi@debian:~$ mv Yeni Belgeler webguncesi@debian:~$ |
Bir dosya veya dizini yeniden adlandırır.
|
1 2 3 |
webguncesi@debian:~$ mkdir yeni webguncesi@debian:~$ mv yeni yepyeni webguncesi@debian:~$ |
10.cp Komutu
Mevcut bir dosyayı/dizini hedeflenen bir konuma kopyalar:
|
1 2 |
webguncesi@debian:~$ cp yepyeni -r Belgeler webguncesi@debian:~$ |
>> Arama Komutları
11. find Komutu
Geçerli çalışma dizininde bir dosya veya dizin adını bulur.
|
1 2 3 |
webguncesi@debian:~$ find yepyeni yepyeni webguncesi@debian:~$ |
>> Temel Yönetim Komutları
12. whoami Komutu
Şu anda oturum açmış olan sistem kullanıcısını yazdırır.
|
1 2 3 |
webguncesi@debian:~$ whoami webguncesi webguncesi@debian:~$ |
13. sudo Komutu
Kök/yetkili kullanıcının komutlarının yürütülmesini sağlar.
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 |
webguncesi@debian:~$ sudo apt update İndir: 1 http://ftp.tr.debian.org/debian sid InRelease [210 kB] İndir: 2 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/contrib Sources.diff/Index [63,3 kB] İndir: 3 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/main Sources.diff/Index [63,6 kB] İndir: 4 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/non-free Sources.diff/Index [63,3 kB] İndir: 5 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/main amd64 Packages.diff/Index [63,6 kB] İndir: 6 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/main Translation-en.diff/Index [63,6 kB] İndir: 7 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/contrib amd64 Packages.diff/Index [63,3 kB] İndir: 8 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/non-free amd64 Packages.diff/Index [63,3 kB] İndir: 9 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/non-free Translation-en.diff/Index [63,3 kB] İndir: 10 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/contrib Sources T-2023-08-02-0831.34-F-2023-08-01-1409.03.pdiff [451 B] İndir: 11 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/main Sources T-2023-08-02-0831.34-F-2023-08-01-1409.03.pdiff [74,4 kB] İndir: 10 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/contrib Sources T-2023-08-02-0831.34-F-2023-08-01-1409.03.pdiff [451 B] İndir: 12 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/non-free Sources T-2023-08-02-0203.55-F-2023-08-01-2008.44.pdiff [953 B] İndir: 11 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/main Sources T-2023-08-02-0831.34-F-2023-08-01-1409.03.pdiff [74,4 kB] İndir: 13 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/main amd64 Packages T-2023-08-02-0831.34-F-2023-08-01-1409.03.pdiff [90,4 kB] İndir: 12 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/non-free Sources T-2023-08-02-0203.55-F-2023-08-01-2008.44.pdiff [953 B] İndir: 14 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/main Translation-en T-2023-08-02-0831.34-F-2023-08-01-1409.03.pdiff [6.725 B] İndir: 13 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/main amd64 Packages T-2023-08-02-0831.34-F-2023-08-01-1409.03.pdiff [90,4 kB] İndir: 15 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/contrib amd64 Packages T-2023-08-02-0831.34-F-2023-08-01-1409.03.pdiff [209 B] İndir: 14 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/main Translation-en T-2023-08-02-0831.34-F-2023-08-01-1409.03.pdiff [6.725 B] İndir: 16 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/non-free amd64 Packages T-2023-08-02-0203.55-F-2023-08-01-2008.44.pdiff [603 B] İndir: 17 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/non-free Translation-en T-2023-08-01-2008.44-F-2023-08-01-2008.44.pdiff [219 B] İndir: 17 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/non-free Translation-en T-2023-08-01-2008.44-F-2023-08-01-2008.44.pdiff [219 B] İndir: 16 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/non-free amd64 Packages T-2023-08-02-0203.55-F-2023-08-01-2008.44.pdiff [603 B] İndir: 15 http://ftp.tr.debian.org/debian sid/contrib amd64 Packages T-2023-08-02-0831.34-F-2023-08-01-1409.03.pdiff [209 B] 4 sn.'de 891 kB alındı (201 kB/s) Paket listeleri okunuyor... Bitti Bağımlılık ağacı oluşturuluyor... Bitti Durum bilgisi okunuyor... Bitti 36 paket yükseltilebilir. Bu paketleri görmek için 'apt list --upgradable' komutunu çalıştırın. webguncesi@debian:~$ |
14. reboot Komutu
Makinenizi yeniden başlatır.
|
1 |
webguncesi@debian:~$ sudo reboot |
|
1 |
webguncesi@debian:~$ systemctl reboot |
15. shutdown Komutu
Makinenizi kapatır.
|
1 |
webguncesi@debian:~$ sudo shutdown |
|
1 |
webguncesi@debian:~$ systemctl poweroff |
Systemctl ile kullanırken shutdown komutu poweroff olatak verilir.
>> Disk Komutları
16. df Komutu
Bağlı disk bölümlerindeki kullanılmış ve kullanılabilir depolama alanını gösterir.
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 |
webguncesi@debian:~$ df Dosya sistemi 1K-blok Dolu Boş Kullanım% Bağlanılan yer udev 3877676 0 3877676 0% /dev tmpfs 781660 2020 779640 1% /run /dev/nvme0n1p7 80343544 11772768 64443544 16% / tmpfs 3908296 0 3908296 0% /dev/shm tmpfs 5120 0 5120 0% /run/lock /dev/nvme0n1p1 98304 37904 60400 39% /boot/efi tmpfs 781656 96 781560 1% /run/user/1000 webguncesi@debian:~$ |
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 |
webguncesi@debian:~$ df -h Dosya sistemi Boyut Dolu Boş Kullanım% Bağlanılan yer udev 3,7G 0 3,7G 0% /dev tmpfs 764M 2,0M 762M 1% /run /dev/nvme0n1p7 77G 12G 62G 16% / tmpfs 3,8G 0 3,8G 0% /dev/shm tmpfs 5,0M 0 5,0M 0% /run/lock /dev/nvme0n1p1 96M 38M 59M 39% /boot/efi tmpfs 764M 96K 764M 1% /run/user/1000 webguncesi@debian:~$ |
17. fdisk Komutu
Tüm aktif depolama/bölümler hakkında bilgi verir.
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 |
webguncesi@debian:~$ sudo fdisk -l Disk /dev/nvme0n1: 238,47 GiB, 256060514304 bayt, 500118192 sektör Disk model: WDC PC SN530 SDBPNPZ-256G-1002 Birimler: sektör'i 1 * 512 = 512 baytın Sektör boyutu (montıksal/fiziksel): 512 bayt / 512 bayt G/Ç boyutu (en düşük/en uygun): 512 bayt / 512 bayt Disketikeri tipi: gpt Disk belirleyicisi: AE0F4A89-EF67-AA4B-990A-994723E189FB Aygıt Başlangıç Son Sektör Boyut Türü /dev/nvme0n1p1 2048 206847 204800 100M EFI Sistemi /dev/nvme0n1p2 206848 239615 32768 16M Microsoft için ayrılan /dev/nvme0n1p3 239616 121597951 121358336 57,9G Microsoft basit veri /dev/nvme0n1p4 121597952 122879999 1282048 626M Windows kurtarma ortamı /dev/nvme0n1p5 122882048 331778047 208896000 99,6G Microsoft basit veri /dev/nvme0n1p6 331778048 335683583 3905536 1,9G Linux takas /dev/nvme0n1p7 335683584 500117503 164433920 78,4G Linux dosya sistemi webguncesi@debian:~$ |
18. du Komutu
Geçerli çalışma dizininin disk kullanım bilgilerini yazdırır.
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 |
webguncesi@debian:~$ du 2508 ./Resimler 352 ./İndirilenler 180 ./.cache/jgmenu/icons 184 ./.cache/jgmenu 4 ./.cache/gegl-0.4/swap 8 ./.cache/gegl-0.4 4 ./.cache/gnome-desktop-thumbnailer/gstreamer-1.0 8 ./.cache/gnome-desktop-thumbnailer 1368 ./.cache/gstreamer-1.0 |
Devam edip gider.
19. mount Komutu
Bir ISO dosyası veya depolama aygıtını bağlar.
|
1 |
webguncesi@debian:~$ sudo mount /image.iso /media/iso-file -o loop |
|
1 |
webguncesi@debian:~$ sudo mount /dev/sdb1 /mnt/media |
20. umount Komutu
Bağlanmış bir ISO dosyasının veya Depolama aygıtının bağlantısını keser.
|
1 |
webguncesi@debian:~$ sudo umount /dev/sdb1 |
Devamı gelecek…