Hem sunucu hem de masaüstünde, ana işletim sistemi olarak Windows veya Linux’u seçme konusunda insanların kafası sıklıkla karışır. İnsanlar, maliyet, işlevsellik, donanım uyumluluğu, destek, güvenilirlik, güvenlik, yazılım vb. hususlara odaklanırlar. Bu yazıda insanlara konu hakkında biraz ışık tutmaya odaklanıyoruz.
1. İşletim sistemine sahip olma maliyeti
Linux için en belirgin avantaj, Linux’un ücretsiz olması, Windows’un olmamasıdır.
Windows tarafında lisans maliyeti, hem masaüstü hem de sunucu sürümleri için farklıdır. Linux işletim sistemi söz konusu olduğunda, masaüstü veya sunucu farketmeksizin dağıtım ücretsiz olarak gelir. Sadece işletim sistemi değil, ilgili uygulamalar da tamamen ücretsiz ve açık kaynaktır.
Kişisel kullanım söz konusu olduğunda, tek bir Windows işletim sisteminin lisans ücreti ucuz görünebilir. Ancak kurumsal tarafta, daha fazla çalışan, daha fazla maliyet anlamına gelir. Kuruluşun yalnızca işletim sistemi lisansı için değil, Windows üzerinde çalışan uygulamalar için de ödeme yapmaya hazır olması gerekir.(Örneğin MS Office)
Windows dünyasında, kaynak kodu açık kaynak olmadığı için işletim sistemi üzerinde değişiklik yapamazsınız. Başka bir deyişle, yapabilecekleriniz yüzeysel ve çok sınırlıdır. Aynısı, üzerinde çalışan tescilli uygulamalar için de geçerlidir.
Linux söz konusu olduğundaysa, bir kullanıcı, bir Linux işletim sisteminin kaynak kodunu bile indirebilir, değiştirebilir ve kullanabilir. Bütün bunlar için para harcaması gerekmez.
Bazı Linux dağıtımları destek için ücret alsa da(İşletim sistemi için değil!), Windows lisans fiyatıyla karşılaştırıldığında yine de ucuzdurlar.
2. Kullanım kolaylığı
Windows işletim sistemi, bugün mevcut olan en basit masaüstü işletim sistemlerinden biridir. Özellikle grafik alanda kullanıcı dostu olması olağanüstüdür. Windows’un nispeten daha minimum bir öğrenme eğrisi olsa da, Ubuntu, Linux Mint gibi Linux dağıtımları, Windows’tan Linux’a geçişi pürüzsüz ve kolay hale getiren bir kullanıcı deneyimini geliştirmeye çalışıyorlar ve bu konuda Windows’u yakalamış görünüyorlar.
Ayrıca Linux dağıtımları, kullanıcının mevcut çok çeşitli masaüstü ortamlarından (Cinnamon, MATE, KDE, Xfce, LXDE, GNOME, vb.) birini seçmesine olanak tanır.
3. Güvenilirlik
Linux, Windows’a kıyasla daha güvenilirdir ve yerleşik güvenliği önemlidir. Linux dağıtımlarının geliştiricileri çok aktiftir ve zaman zaman, büyük ve küçük güncellemeler yayınlar.
Geleneksel olarak, Unix benzeri sistemler, yıllarca tek bir arıza olmadan veya yeniden başlatma gerektiren bir durum yaşamadan çalışmakla bilinirler. Bu, özellikle bir sunucu sistemi seçerken çok önemli bir faktördür.
4. Donanım desteği
Linux sistemleri, Windows’a kıyasla daha az sistem kaynağı tüketmesiyle bilinir. Donanım satıcıları da, Linux’un popülaritesini fark ettiler ve Linux uyumlu donanım/sürücüler yapmaya başladılar. İşletim sistemini eski donanımlarda çalışma konusunda, Windows daha yavaştır.
Buna karşın, eski veya düşük donanımlı sistemlerden en iyi verimim almak için tasarlanmış bir çok Linux dağıtımı mevcuttur.
5. Yazılım desteği
Hiç şüphe yok ki Windows’un çok sayıda ticari yazılımı mevcuttur. Linux ise ücretsiz olarak sunulan açık kaynaklı yazılımlardan yararlanır.
Linux, istenen yazılım uygulamalarının kurulmasına ve kaldırılmasına yardımcı olan, kullanımı kolay paket yöneticileri ile donanmıştır. Ve ayrıca Linux, kesinlikle Windows’tan daha hızlı çalışan sorunsuz masaüstü temalarıyla da donanmıştır.
Geliştiriciler için Linux terminali, Windows’a kıyasla daha üstün bir ortam sunar. Kapsamlı GNU derleyicileri ve yardımcı programları, programlama için kesinlikle faydalı olacaktır. Yöneticiler, yazılımları yönetmek için paket yöneticilerinden faydalanabilir ve elbette Linux rakipsiz bir CLI arayüzüne sahiptir.
İlişkili: Linux’ta GUI, CLI ve TUI Arayüzleri
6. Güvenlik
Microsoft Windows işletim sistemi, kötü amaçlı yazılımlara, truva atlarına ve virüslere karşı savunmasız olmasıyla ünlüdür. Linux, doğal tasarımı nedeniyle neredeyse savunma gerektirmez ve daha güvenlidir. Linux, virüsten koruma/kötü amaçlı yazılımdan koruma paketlerinin kullanılmasını gerektirmez.
Linux gizliliğe saygı duyar. Windows’un aksine, günlük oluşturmaz ve bilgisayarınızdan veri sızdırmaz. Bir kullanıcı, Windows gizlilik politikasının iyi bilmelidir.
7. Özgürlük
Bir Linux sistemi, güvenlik duvarı, dosya sunucusu veya web sunucusu olarak kurulabilir ve kullanılabilir. Linux, bir kullanıcının işletim sisteminin her yönünü kontrol etmesine izin verir.
Linux açık kaynaklı bir işletim sistemi olduğundan, kullanıcının kaynağı (hatta uygulamaların kaynak kodunu) kullanıcı gereksinimlerine göre değiştirmesine izin verir.
Linux, kullanıcının yalnızca istenen yazılımı yüklemesine izin verir, bu nedenle bloatware (sistem üzerinde gereksiz olarak yer kaplayan ve içinde bulunduğu sistemin bellek kullanımını yükselterek performansı düşüren yazılımlar) barındırmaz.
Linux, geniş deposundan açık kaynak uygulamaları kurmak için tam özgürlük sağlar.
Windows, varsayılan masaüstü temasıyla sizi sıkarken, Linux ile mevcut birçok masaüstü teması arasından seçim yapabilirsiniz.
Live(canlı mod) seçeneğiyle, bir Linux dağıtımını kullanmadan önce önce test etmeyi deneyebilirsiniz. Canlı modda önyükleme, işletim sistemini bir sabit diske yüklemez. Denersin, beğenirsen yüklersin.
8. Sinir bozucu çökmeler ve yeniden başlatmalar
Windows’un aniden makinenin yeniden başlatılması gerektiğini söyleyen sinir bozucu bir mesaj gösterebilir. Windows kritik, güvenlik, tanımlama, güncelleme derlemesi, hizmet paketi, araç, özellik paketi gibi çeşitli güncelleme türleri ile kafanızı karıştırır. Bir güncelleme uygulamak için Windows’un kaç kez yeniden başlatıldığını hatırlayamayabilirsiniz. Bu, özellikle önemli bir işinizin tam ortasına denk gelirse, sinir bozucudur.
Linux sistemlerinde, bir yazılım güncellemesinde veya yazılım kurarken/kaldırırken, genellikle makinenin yeniden başlatılması gerekmez. Sistem yapılandırma değişikliklerinin çoğu, sistem çalışır durumdayken gerçekleşir.
9. Sunucu segmenti
Linux, sunucuların çoğunluğunda tercih edilmesiyle bu alanda en iyi seçim olduğunu ispat eder. Yazılım uygulamaları bulut platformlarına taşınırken, süper bilgisayarların çoğu Linux ile çalışır.
Linux ve Windows arasındaki savaş, masaüstü segmentinde devam etse de, sunucu segmenti söz konusu olduğunda, Linux açık ara kazanan oluyor. Zira kuruluşlar, uygulamalarının kesinti olmaksızın 24x7x365 çalışmasını istedikleri için sunuculara güvenirler. Bu nedenle Linux şimdiden veri merkezlerinin çoğunun gözdesi haline gelmiştir.
10. Linux her yerdedir
Evet, Linux her yerde. En küçük cihazdan en büyük süper bilgisayara kadar, Linux her yerdedir. Bir araba, yönlendirici, telefon, tıbbi cihazlar, uçak, TV, uydu, saat veya okul tableti… Nerede bir teknolojik cihaz varsa, Linux oradadır.
Muhtemelen Linus Torvalds, Linux çekirdeğini yazmaya başladığında, bu tür bir başarıyı kendisi hayal bile etmemiştir.
Bitirirken…
Çeşitlilik hayatın tuzu biberidir ve bu Linux dağıtımları için kesinlikle doğrudur. Aralarından seçim yapabileceğiniz tonlarca aktif farklı dağıtım var. Her biri kendi başına farklıdır ve belirli bir amaç içindir. Linux dağıtımları, Windows ile karşılaştırıldığında oldukça özelleştirilebilirdirler.
İlişklili: Dağıtım Nedir? Neden “Dağıtım” Diyoruz?
Yukarıda belirtilen nedenler, sadece bir kısmıdır ve Linux ile yapabileceğinizden çok daha fazla şey vardır. Linux, Windows’tan daha güçlü, esnek, güvenli, güvenilir, kararlı ve eğlencelidir. Şunu her zaman akılda tutmak gerekir:
Ücretsiz olan her zamanen iyisi değildir, tıpkı pahalı olanın her zaman en iyisi olmadığı gibi.
Windows yerine Linux’u seçmemeniz için hiçbir sebep yok!