Debian ve Ubuntu, en popüler Linux dağıtımlarından ikisidir. Her ikisinin de benzerlikleri ve farklılıkları var. Her ikisi de farklı amaçlar için, farklı kullanım durumları için ve farklı kullanıcılar tarafından kullanılırlar. Bu yazı, Debian ve Ubuntu hakkında bilmeniz gereken her şeyi öğrenmenize yardımcı olmayı amaçlıyor.
Hızlı Bir Debian-Ubuntu Karşılaştırması
| Karşılaştırma | DEBİAN | UBUNTU |
|---|---|---|
| Masaüstü Ortamı | Çok Seçenekli | Gnome |
| Sürüm Döngüsü ve Destek | Her iki yılda bir planlanmamış sürüm; 5 yıl standart uzun süreli destek(LTS) | Her 6 ayda bir standart, planlanmış sürüm; 5 yıl standart uzun süreli destek(LTS) |
| Taban | 1993 yılında oluşturuldu, orijinal dağıtım | 2004 yılında oluşturuldu, Debian temelli dağıtım |
| Yazılım | Sadece özgür ve açık kaynak kodlu(FOSS) | Özgür ve açık kaynak kodlu(FOSS) ve tescilli yazılım |
| Yönetim | Topluluk temelli | Bir şirket(Canonical) ve topluluk temelli |
| Eski Donanım Desteği | 32 bit desteği var, hafif bir masaüstü ortamına sahip | 32 bit desteği yok, hafif bir masaütü ortamına sahip değil |
| Performans | Çok hızlı | Hızlı |
| Kurulum | Daha fazla seçenek, daha fazla ayar, yeni başlayanlar için biraz zor | Daha az seçenek, daha az ayar, yeni başlayanlar için daha kolay |
| Hedef Kitle | Deneyimli kullanıcı | Yeni başlayanlar |
| Topluluk-Popülerlik | Daha özel topluluk, nispeten daha az popüler | Daha fazla popüler, daha az kendini adamış topluluk |
Masaüstü Ortamı
Muhtemelen Debian ve Ubuntu arasındaki en önemli fark, masaüstü ortamıdır. Bir dağıtım kullanmaya başlayan herkes ilk olarak masaüstü ortamını görür.
Her iki dağıtım da tüm Linux masaüstü ortamlarını destekler ve istediğiniz herhangi bir dağıtıma herhangi bir masaüstü ortamı yükleyebilirsiniz. Masaüstü ortamıyla ilgili olarak, dağıtımların kullanıcı arayüzlerini farklı kılan pencere yöneticisi de vardır.
Hem Debian hem de Ubuntu, varsayılan olarak GNOME masaüstü ortamını kullanır. Hem Ubuntu hem de Debian GNOME kullanmasına karşın, temalar, renkler ve önceden yüklenmiş uygulamalarla özelleştirilerek farklılaştırılmışlardır.
Debian, başka bir masaüstü ortamı kullanmayı çok kolaylaştırır. Debian kurulumu sırasında hangi masaüstü ortamını kullanmak istediğinizi seçmeniz yeterlidir.
Ubuntu, GNOME kullanır ve tek seçenek budur. Kurulum sırasında bir masaüstü ortamı seçemezsiniz.
İki dağıtım arasındaki en büyük fark şudur: Örneğin Xfce kullanmak istiyorsanız, Debian’a kurulum sırasında Xfce kurmanız yeterli olacaktır. Xfce’i Ubuntu’da kullanmak istiyorsanız, farklı bir dağıtım (Xubuntu) kurmanız veya Xfce’yi kendiniz kurup yapılandırmanız gerekir. Dolayısıyla, kullanım kolaylığı ve masaüstü seçenekleri açısından Debian daha iyidir.
Ancak özellikle yeni başlayanlar için, daha fazla seçeneğin ve kurulum sırasında neyi seçtiklerine karar vermelerinin veya bilmelerinin daha zor olduğu anlamına geleceğini düşünebilirsiniz.
Bu da başka bir bakış açısıdır.
Yayın/Sürüm Döngüsü ve Destek
Dağıtımları karşılaştırırken bir diğer önemli faktör de sütüm döngüleridir. Başka bir deyişle, dağıtımların yeni sürümlerinin ne sıklıkta yayınlandığı ve ne kadar süreyle desteklendiğidir.
Ubuntu, her yıl iki yeni standart sürüm ve her 2 yılda bir LTS (uzun vadeli destek) sürümü olmak üzere belirli bir yayın/sürüm döngüsüne sahiptir.
Debian’ın tanımlanmış bir yayın/sürüm döngüsü yoktur, ancak ~2 yılda bir yeni bir sürüm yayınlarlar.
Ubuntu sürüm döngüsü ve sürümleri:
Çoğu kişi, sunucular ve kurumlar, uzun süreli destek ve güncellemeler nedeniyle Ubuntu’nun LTS sürümlerini kullanır.
Debian’ın seçebileceğiniz 3 sürümü vardır:
- Kararlı(Stable). Bu sürümde yazılım ve dağıtımın kendisi test edilmiş ve kullanıma hazırdır. Çoğu kişi bu sürümü kullanır.
- Test(Testing): Yazılımların en son sürümlerini daha erken almak isteyen kişiler için tasarlanmış sürümdür. Test sürümündeki paketler, henüz kararlı sürümde kullanılmak için tasarlanmamıştır, ancak bunun için aday durumundadırlar. Test sürümü aynı zamanda yuvarlanan sürüm olarak kabul edilir.
- Kararsız(Unstable): Debian geliştiricileri ve testçileri için olan sürümdür. “Kararsız” adı, dağıtımın kendisinin kararlı olmadığı veya çöktüğü anlamına gelmez, dağıtımda sık sık yeni sürümler ve değişiklikler olduğu anlamına gelir.
Her Debian Stable sürümü, 3 yıllık tam destek ve fazladan 2 yıllık LTS desteği alır.
İstikrar arıyorsanız, ya Debian Stable ya da Ubuntu LTS kullanmalısınız.
Yazılımların en son, en yeni, en yeni sürümlerine ve en yeni özelliklerine ihtiyacınız varsa, Debian Testing’i veya Ubuntu’nun standart sürümlerini kullanmalısınız.
Bununla birlikte, Debian Testing’in temel olarak yuvarlanan bir sürüm olduğu ve Ubuntu’nun standart bir yayın/sürüm döngüsü olan bir dağıtım olduğu düşünüldüğünde, Debian Testing, Ubuntu’nun sürümlerine kıyasla her zaman daha güncel olacaktır..
Ubuntu, Debian’ı temel alır
Ubuntu (dağıtımın kendisi) Debian’ın kararsız(unstable) branşını temel alır. Ubuntu, Debian Unstable’ın değiştirilmiş ve test edilmiş paketleriyle hala standart ve kararlı bir sürüme sahiptir. Ubuntu’nun Debian Unstable tabanlı olması, Ubuntu’nun da Unstable olduğu anlamına gelmez.
Bu nedenle dağıtımlar arasında pek çok benzerlik fark edeceksiniz. Her iki dağıtım da aynı paketleri kullanır ve nasıl çalıştıkları ve nasıl yönetildikleri açısından genel olarak benzer bir kuruluma sahiptirler. Ubuntu’nun Debian tabanlı olduğunu ilk bakışta fark edememenizin nedeni, Ubuntu’nun farklı bir kullanıcı arayüzüne ve farklı bir yayın/sürüm döngüsüne sahip olmasıdır.
Yazılım
İki dağıtımı farklı kılan bir diğer önemli kısım ise yazılımdır. Debian, depolarında yalnızca açık kaynaklı yazılımlar bulundurur. Bununla birlikte Ubuntu, açık kaynaklı yazılıma ve tescilli yazılıma ve ayrıca Ubuntu için özel olarak oluşturulmuş bazı yazılımlara sahiptir.
Bazı insanlar özellikle Debian kullanır ve bu özel nedenden dolayı Ubuntu’dan uzak dururlar. Zira bazıları sadece FOSS(Özgür ve Açık Kaynak Yazılım) kullanmak ve desteklemek ister.
Elbette Debian’a da her zaman tescilli yazılım yükleyebilir ve kullanabilirsiniz, ancak tescilli yazılımlar, Ubuntu’da olduğu gibi varsayılan olarak etkinleştirilmemiş ve kullanılmamıştır.
Bazı donanım üreticileri, donanımları için özel sürücülere kullanırlar. Böyle bir donanım desteği arıyorsanız Ubuntu daha iyi bir seçim olabilir. Dağıtımı oyun oynamak için kullanmayı planlıyorsanız ve bazı grafik kartı sürücülerinin tescilli olduğu düşünülüğünde, Ubuntu yine daha iyi bir seçim olabilir.
Ubuntu, yazılım havuzları için daha fazla seçeneğe sahiptir, ki bu da kendisini Debian’a kıyasla daha fazla yazılım seçeneğine sahip bir dağıtım haline getirir. Yine, özellikle PPA’larla, her iki dağıtımda da yeni yazılım depoları eklemek ve kullanmak oldukça kolaydır. Yalnız, PPA deposu ekleme ve kullanma süreci Ubuntu’da çok daha kolaydır.
Ubuntu, Debian’ temel alması, Debian’da bulunan yazılımların çoğunun Ubuntu’da da yer alacağı anlamına gelir. Her iki dağıtım için de aynı komutları/öğretici belgeleri kullanabilirsiniz. Yalnızca bazı durumlarda birkaç ayrıntıyı değiştirmeniz gerekir. Bir uygulama/yazılım Debian ile uyumluysa, Ubuntu ile de uyumlu olacaktır.
Debian tamamen “insanlar tarafından” yönetilmektedir
Debian tamamen topluluk tarafından yönetilir ve sürdürülürken, Ubuntu, bir şirket (Canonical) tarafından desteklenir ve tüm önemli/nihai kararlar onlar tarafından verilir. Ubuntu yine de açık kaynaktır ve topluluk tarafından yürütülür ve korunur, ancak Canonical, Ubuntu’da önemli bir rol oynar.
Öte yandan Debian, tamamen “insanlar tarafından” yönetilir ve tüm kararlar topluluk tarafından verilir. Bu nedenle bazı insanlar gerçekten açık kaynak (FOSS) elde edecekleri için, Debian kullanmayı tercih ediyorlar.
Bir şirket (Canonical) tarafından desteklenen Ubuntu’nun, Canonical’ın kendisinden ticari destek almak gibi avantajı vardır. Canonical, (paranın satın alabileceği türden bir yardım ve tanıtımla) Ubuntu’nun geliştirilmesine ve tanıtımına da yardımcı olur.
Debian’a ticari desteksunan birçok şirket olmasına rağmen bunlar resmi değildir. Debian’ın diğer alanlarda ve profesyonel ortamlarda, dağıtımın promosyonu için harcayacak kadar “sermayesi” yoktur.
Dağıtımı kimin yürüttüğünü veya geliştirdiğini umursamayan ortalama bir kullanıcı için bunlar fark yaratan şeyler değildir. Ancak açık kaynaklı bir projede bir şirketin yer almasının da avantajlarının olduğu muhakkaktır.
Debian eski donanımlar için daha iyi destek sunar
Debian, eski bilgisayarlar/dizüstü bilgisayarlar için çok daha iyidir. Debian’da halâ dağıtımın 32 bit sürümü sunuluyor. Debian ayrıca, kurulum sırasında dağıtımı Xfce veya LXDE gibi hafif bir masaüstü ortamıyla kurmayı çok kolaylaştırır.
Eski donanıma sahip eski bir dizüstü bilgisayarınız/bilgisayarınız varsa, Debian sizin için daha iyi bir seçim olabilir.
Ubuntu artık 32 bitlik bir sürüm sunmuyor. GNOME’lu Ubuntu, özellikle Windows ile karşılaştırıldığında oldukça hafiftir. Bu yüzden halâ eski bir bilgisayarda çalışabilen iyi bir dağıtımdır.
Burada özellikle vurgulamak istenilen şudur: Xfce’li Debian, GNOME’lu Ubuntu’dan daha hafiftir.
Donanım Gereksinimleri
Debian’ın donanım gereksinimleri, hangi masaüstü ortamını kullanacağınıza bağlıdır. Dolayısıyla bu, “resmi” bir gereksinim listesi oluşturmayı zorlaştırır.
Yine de Debian’ın önerilen donanım/sistem gereksinimleri şöyledir:
1 GHz işlemci
2 GB RAM
10 GB disk alanı
Ubuntu’nun önerilen donanım/sistem gereksinimleri ise şöyledir:
2 GHz çift çekirdekli işlemci
4 GB RAM
25 GB disk alanı
Her ikisinin de farklı farklı durumlara göre farklı minimum gereksinimleri olduğu aşikardır. Özellikle Debian’ın.
Performans
Debian, tartışmasız bir şekilde Ubuntu’dan daha hızlıdır ve Debian daha hafiftir(en azından kağıt üzerinde).
Dağıtımın kendisi çalışmak için çok fazla sistem kaynağı gerektirmediğinden, diğer işlemler ve yazılımlar tarafından kullanılmak üzere daha fazla kaynağınız olur. Bu muhtemelen Debian’ı Ubuntu’ya kıyasla daha hızlı hale getirecek ve daha iyi bir performans verecektir.
Kurulum
Debian ve Ubuntu arasındaki en önemli farklardan birisi de kurulum araçlarıdır.
Debian, aralarından seçim yapabileceğiniz, çok daha fazla seçenek ve daha fazla yapılandırılabilir özellik barındıran, daha ayrıntılı bir yükleyiciye sahiptir. Ancak bu, işi biraz daha zorlaştırır ve yeni başlayanlar için fazla önerilmez.
Ubuntu, daha az özelliğe ve aralarından seçim yapabileceğiniz daha az seçeneğe sahip, daha basit bir yükleyiciye sahiptir. Bu da yeni başlayanların işini kolaylaştırır.
Debian yalnızca ücretsiz yazılım içerdiğinden kurulum sırasında tescilli bir sürücü kuruluma dahil edilmeyebilir ve bu sürücü, meselâ Wi-Fi ağınız için olabilir. Dolayısıyla Debian kurulumu zorlaşabilir. Bunu önlemek için özgür olmayan yazılım içeren .iso kullanabilirsiniz.
Ubuntu yükleyicisi daha iyi ve modern görünse de, deneyimli kullanıcılar için önemli bir fark yaratmıyor.
Hedef Kitle/Kullanıcı Tabanı
Her iki dağıtım da geniş bir hedef kitleye ve geniş bir kullanıcı yelpazesine sahip olsa da, Debian genel olarak orta düzey/daha deneyimli kullanıcıları, Ubuntu ise yeni başlayanları hedefliyor.
Bunun nedeni, Debian’ın daha fazla kurcalama ve yapılandırma gerektiriyor olmasıdır. Halbuki yeni başlayanlar her şeyin kurulu olmasını ve kurulur kurulmaz çalışmasını tercih ederken, deneyimli kullanıcılar daha fazla seçenek, seçme ve yapılandırma özgürlüğü ister.
Aslında iki dağıtım arasında seçim yaparken bu gerçekten önemli bir fark yaratmamalı ise de, bilinmesi gereken bir ayrıntıdır.
Topluluk ve Popülerlik
Debian’ın Ubuntu’ya kıyasla daha küçük, ama daha adanmış bir topluluğu var. Ubuntu’nun daha büyük bir topluluğu olmasına karşın, Debian topluluğu kadar adanmış ve “fanatik” değildir.
Ubuntu’nun daha popülerdir ve daha fazla bilinir. Daha popüler dağıtım olmak, çevrimiçi olarak, topluluklarda daha fazla sorunun çözüleceği anlamına gelir.
Debian, 1993’te oluşturulmuş daha eski bir dağıtımdır. En eski Linux dağıtımlarından biridir. Bu, o zamanlar, Linux kullanan çoğu kişinin Debian kullandığı anlamına gelir. Ubuntu 2004’te kuruldu. Her iki dağıtım da halâ aktif, sürdürülüyor ve yaygın olarak kullanılıyor.
Sunucu Desteği
Her iki dağıtım da sunucularda kullanılabilir. Çoğu web barındırma sağlayıcısı ve çevrimiçi sunucuların çoğu Debian ve Ubuntu kullanır. Çoğu web barındırma sağlayıcısı, seçenek olarak her iki dağıtımı da sunar.
Yazımızda şu ana kadar karşılaştırdığımız her şey, yükleyiciler ve masaüstü ortamları karşılaştırması dışında, sunucu sürümleri için de geçerlidir.
Bitirirken…
Yazımızı sonuca bağlarken, genel olarak deneyimli kullanıcılar için Debian’ın ve yeni başlayanlar için Ubuntu’nun önerildiği sonucuna varabiliriz. Bu bir kural değil tabii ki. Ne kadar deneyime sahip olursa olsun, herkes herhangi bir dağıtımı kullanabilir.
Zaten ikisi de oldukça benzer. Tamamen farklı iki dağıtım seçeneğiniz olduğunda, seçim yapmak daha kolaydır. Ancak Debian ve Ubuntu gibi iki benzer seçeneğiniz olduğunda, seçim yapmak o kadar kolay değil. Umarım, bu ayrıntılı karşılaştırma doğru seçimi yapmanıza yardımcı olur.