Linux’taki disk bölümlendirme tabloları, birçok yeni (ve hatta deneyimli) Linux kullanıcısı için sıkıntılı olabilir ve aşağıdaki gibi bazı sorular kullanıcıların zihinlerini meşgul edebilir:
- Windows ve Linux çift önyükleme(dual-boot) yaparken nasıl disk bölümlendirme yapmalıyım?
- Sadece Linux kurmak istiyorsam bölümleri nasıl düzenlemeliyim?
- /home dizini için ayrı bir bölüm ayırmalı mıyım?
- Neden bazı insanlar /boot (önyükleme bölümü) kullanıyor? Benim de bir önyükleme bölümüne ihtiyacım var mı?
Sorular, sorular, sorular…
Linux bölümlendirme tabloları ile ilgili bu yazı, tüm bu yukarıdaki sorulara ve daha fazlasına cevaplar bulmayı amaçlıyor.
Not1: Bu makale, disk bölümlemenin nasılı ile değil, nedeni ile ilgileniyor. Çünkü, nasılın açıklaması sistemden sisteme büyük ölçüde değişir ve kişisel kullanım senaryolarına göre şekillenir. Nedeni ise hep aynıdır.
Not2: Kolaylık olması açısından, bu yazıdaki grafikler 100 GB’lık örnek bir disk üzerinden yürüyecek ve takas(swap) bölümü kullanılmayacaktır.
Windows İle Bir Çift Önyükleme(Dual Boot) Oluşturma
Doğru bir disk bölümleme sayesinde, Windows ile çift önyükleme yapmak çocuk oyuncağıdır. Bir çift önyükleme kurulumunu planlarken dikkat edilmesi gereken en önemli şey, Windows’un birçok sürümünün sistemdeki tek işletim sistemi olmayı beklemesidir. Çoğu zaman Windows, sürücünün ilk bölümü dışında herhangi bir bölümde olmaktan hoşlanmaz ve yoluna çıkan herhangi bir şeyi yok etmekten çekinmez. Bunu önceden bilerek, Linux kurulumundan önce önce Windows’un ilk bölümleri işgal etmesine izin vermek suretiyle, kendinizi olası birçok sorundan kurtarmış olursunuz. Bırakın mertlik sizde(esasen de Linux’ta) kalsın!
Örneğin, sürücüde ilk bölüm olarak 50 GB’lık bir Windows bölümü oluşturalım. Önce Windows’u yükleyelim ve her şey bittikten sonra, kalan alana istediğimiz Linux’umuzu yükleyelim. Hemen hemen her modern Linux, Windows kurulumunu görecek ve ona göre hareket edecektir.
Başka bir seçenek ise Windows’u tamamen ayrı bir diske kurmak ve kendi başına diskin tamamına sahip olmasına izin vermektir. Bunu yapmayı seçerseniz, Linux kurulumu için aşağıdaki örneklerden birini uygulayarak tüm bir diski kullanabilirsiniz.
Kişisel Verilerin Ayrı Bir Bölümde Olması
Linux için en yaygın kurulumlardan biri, /home dizini için bir bölüm ayırmaktır. Bunun birkaç avantajı vardır:
- Kullanıcı dosyalarının kaplayabileceği alan miktarını sınırlamanıza izin verir.
- Bu dosyaları ayrı tutmak, sistem dosyalarınıza (/ dizinine) ne olursa olsun, /home dizininizin bundan etkilenmeyeceği ve işletim sisteminizi yeniden yüklediğinizde kişisel belgeleriniz, profilleriniz ve bazı uygulama ve masaüstü ayarlarınızın olduğu gibi korunacağı anlamına gelir.
Elbette, bölümlerin boyutlarını ihtiyacınız doğrultusunda ayarlayabilirsiniz. Çoğu uygulama /bin, /opt veya /usr/bin içine kurulacaktır, bu nedenle çok sayıda uygulamaya sahip olmak isterseniz, yukarıdaki örneğe benzer bir senaryo kurgulayabilirsiniz.
Eğer bir iş istasyonu veya sunucu gibi çok fazla kişisel veriye sahip olmayı gerektiren bir kurulum planlamıyorsanız, / bölümünün boyutunu artırabilirsiniz. Yok eğer sisteminizi çoğunlukla masaüstü kullanıcısı olarak kullanmayı planlıyorsanız, /home dizininizin boyutunu büyütebilirsiniz.
Çoklu Önyüklemeli Linux Dağıtımları için Çekirdekleri Ayırma
Çoğu kişi, / bölümünden ayrı olarak küçük bir /boot bölümü oluşturur. Bu gerekli değildir, ancak aynı makinede birden fazla dağıtım çalıştıracaksanız kullanışlı olabilir. /boot bölümü Linux çekirdeğinin ve GRUB menüsünün depolandığı yer olduğundan, bu, önyükleme bilgilerini her iki dağıtımda paylaşmanıza olanak tanır. Özel çekirdekler oluşturmayı seviyorsanız, özel çekirdeğinizi önyükleme bölümüne yerleştirebilir ve her iki dağıtımın da tek bir özel çekirdek çalıştırmasına izin verebilirsiniz.
/boot bölümünün büyük olmasına gerek yoktur. Tonlarca çekirdek yüklemeyi planlamıyorsanız, 100MB muhtemelen işinizi görecektir.
Sisteminizin UEFI kullanarak önyüklenmesini istiyorsanız, bir /boot/efi bölümü oluşturmayı da seçebilirsiniz. Bu, 100 MB’lık /boot bölümünden ayrı ek bir 100 MB ayırmak (bazı dağıtımlar genelde 500MB ister) anlamına gelir.
Tipik Bir Böümlendirme Tablosu Nasıl Olmalıdır?
Verilerinizi güvende tutabileceğinizden emin olmak ve disk alanınızı en mantıklı şekilde kullanmak istiyorsunuz. 100 GB’lık bir diskinizin olduğu varsayarsak, genellikle 100 MB’lık bir /boot bölümü (ki bu tek bir Linux dağıtımı kullanacaksanız atlanabilir), 25 GB’lık bir / bölümü ve 75+ GB’lık bir /home bölümü ideal olacaktır. (UEFI kurulumlarda /boot/efi için ek bir bölüm ayırmak unutulmamalıdır.)
İstenirse veya dağıtım isterse takas(swap) bölümü oluşturulabilir. Sistem belleğinizin büyüklüğüne göre genel olarak 1GB veya 2GB yeterli olacaktır.
Böylece aynı anda yaklaşık üç çekirdeği diskte tutabileceğiniz kompakt bir önyükleme (/boot) bölümünüz, çok sayıda programı depolamak için makul bir / bölümünüz ve tüm kişisel verileriniz için oldukça büyük bir /home bölümünüz olacaktır. Daha fazla disk alanınız varsa, dosyalarınızı depolamak için başka bir bölüm oluşturabilir veya /home bölümünüzü genişletmeyi seçebilirsiniz.