UNIX ve Linux Arasındaki Fark Nedir? başlıklı yazımızda UNIX ve Linux arasındaki farklara değinmiştik. Bugünkü yazımızda ise UNIX ve Linux’un doğuşuna kısaca göz atıyoruz.
UNIX, ilk olarak 1970’lerin ortalarında Ken Thompson ve Dennis Ritchie tarafından geliştirilen açık kaynaklı bir işletim sistemidir. UNIX’in bilgi işlem tarihi üzerinde büyük bir etkisi olmuştur. UNIX, bilgisayarlar ve mini bilgisayarlar için “çoklu görev sistemi” olarak geliştirilmiştir.
Linux, 1990’ların başında Fin yazılım mühendisi Linus Torvalds ve Özgür Yazılım Vakfı (FSF) tarafından geliştirilen, Unix’in ücretsiz olarak dağıtılabilir bir sürümüdür.
Torvalds öğrencilik yıllarında, bir UNIX işletim sistemi olan MINIX’e benzer bir sistem oluşturmak için Linux üzerinde çalışmaya başladı ve 1991’de piyasaya sürülen 0.02 numaralı Linux’un ilk sürümünü geliştirmeyi başardı. Üç yıl sonra, Linux çekirdeğinin (işletim sisteminin en alt düzey bileşeni) 1.0 adı verilen başka bir sürümü yayınlandı.
Özgür Yazılım Vakfı tarafından oluşturulan GNU araçları, Linux’un hayata geçmesine yardımcı oldu ve oynadıkları kritik roller nedeniyle, yardımcı programlarla birlikte Linux dağıtımlarına GNU/Linux adı verildi. Berkeley Unix (BSD), özellikle Linux dağıtımlarıyla birlikte gelen yardımcı programlarla ilgili olarak, Linux’un geliştirilmesinde yer almıştır.
Linux başlangıçta bir Unix klonuydu ama artık yeterince büyüdü. 1990’dan bu yana Linux, geliştiricilerin çalışmaları sayesinde oldukça genişledi.
Linux’un Temel Özellikleri
Linux çekirdeği, Unix’in birçok özelliğini almış olsa da, aşağıdaki yönlerden farklıdır…
- En hayati kısım, işletim sisteminin diğer parçalarından ayrı olan çekirdektir. Basitçe söylemek gerekirse, Linux eksiksiz bir işletim sistemi yapmak için GNU gibi farklı yerlerden parçalar alır, onları çekirdeğin etrafında birleştirir.
- Açık kaynaklı ve ücretsizdir. Çekirdek, geliştiricilerden oluşan bir topluluk tarafından korunur. İndirme ve değiştirme için erişilebilirdir. GPL(Genel Kamu Lisansı) ile lisanslanmıştır. (GPL, türev çalışmanın, kaynak yazılımla aynı lisans koşullarını sağlaması gerektiğini söyler.)
- Unix ile kıyaslanabilir yekpare bir çekirdeğe sahip olsa da, gerektiğinde çekirdek kodunu yükleyebilir ve kaldırabilir.
- Simetrik çoklu işlemeyi (SMP) desteklediği için geleneksel Unix uygulamalarından farklıdır. Tek bir işletim sistemi, bir ana belleği ve tüm cihazlara erişimi paylaşan birden çok işlemciyi kontrol edebilir.
- Linux’un çekirdeği önleyicidir.
- Linux’un çekirdeği, süreçler ve iş parçacıkları arasındaki farkı bilmez.
- Bir Komut Satırı Arayüzü’ne (CLI) sahiptir ancak bir Grafik Kullanıcı Arayüzü (GUI) içerebilir.
İnternetteki çoğu sunucu, açık kaynaklı bir Web sunucusu olan Apache ile birlikte Linux kullanır. Linux, açık kaynak olduğundan ve farklı amaçlara uyacak şekilde değiştirilebildiğinden, cep telefonları ve süper bilgisayarlar gibi çeşitli sistemlerde de yaygındır.
Google’ın mobil işletim sistemi Android, Linux çekirdeğinin değiştirilmiş bir sürümüyle çalışır. Google’ın Chrome tarayıcısını çalıştıran işletim sistemi olan Chrome OS da Linux tabanlıdır.
Linux, zaman içerisinde kullanıcı dostu masaüstü ortamları, oyunlar, ofis paketleri ve tarayıcılar eklendikçe daha popüler hale geldi. 1990’lardan beri yeni yeni dağıtımları oluşturulmuştur ve oluşturulmaya devam edilmektedir.