Ubuntu ve Arch Linux, tamamen farklı masaüstü deneyimleri sunan iki dağıtımdır. Eğer her ikisinin artı ve eksileri arasında karar vermekte zorlanırsanız, herhangi birini ana dağıtımınız olarak seçmek genellikle zordur.
Bu yazıda, iki dağıtım arasında en iyisini seçme konusunda karar vermenize yardımcı olabilecek çeşitli farklılıkları öne çıkarıyoruz.
1. Hedef Kullanıcıl Kitlesi
Arch Linux, sistemlerini özelleştirmek isteyen kullanıcılara Kendin Yap (DIY) deneyimi sağlamayı amaçlamaktadır. Masaüstünü özelleştirmek için her şey önemlidir. Bu nedenle, farklı paketler, masaüstü ortamları ve daha fazlasını arayan kullanıcılara daha fazla hitap eder.
Öte yandan Ubuntu’nun hedefinde, Linux sistemleri için sorunsuz, önceden yapılandırılmış bir sistem isteyen kullanıcılar vardır. Bu kullanıcılar, her şeyin olması gerektiği gibi çalışmasını sağlamak için gerekli araçların hazır gelmesini ister. Bu sayede kullanıcı, kurulum ve kullanım konusunda endişe etmeden ideal bir masaüstü deneyimi yaşar.
Ubuntu, kullanıcıların deneyimlerini geliştirmek için çok fazla çaba harcamaya gerek duymasını istemiyor. Bunun yerine dağıtımı, çoğu kullanıcıya uygun olduğunu düşündükleri şekilde sunuyor.
2. Kurulum
Kuşkusuz, masaüstünü yüklemenize yardımcı olacak bir GUI’ye sahip olması ve daha basit bir yükleme yöntemi sağlaması Ubuntu için bir avantaj oluşturuyor. İsterseniz Ubuntu sunucusuna bile bir masaüstü ortamı kurabilirsiniz.
Her ne kadar bazıları resmi olmayan bazı kurulum araçları varsa da Arch Linux ile kurulumu tamamlamak için terminale (veya komut satırına) güvenmeniz gerekecek. Neyse ki, Arch Linux’un artık resmi bir rehberli yükleyicisi var. Bu da en azından Arch Linux’u terminal aracılığıyla kurmayı kolaylaştırıyor.
Yine de, bu konuda Ubuntu rahatlıkla öne çıkıyor.
3. Masaüstü Deneyimi
Ubuntu, kullanıcılarına kolaylık sağlama odaklıdır. Bunu başarmak ve işleri kolaylaştırmak için Canonical, özelleştirilmiş bir GNOME masaüstü ortamı deneyimi sunar. Bu ortam KDE Plasma’nın sağladığı özelleştirme düzeyini sunmayabilir, ancak başlamak yine de birçok seçeneğininiz vardır.
Bunun haricinde Ubuntu, kullanıcılarından düzenli olarak kullanıcı deneyimi geri bildirimleri alır ve en iyi iş akışını/verimliliğini sunmak için elinden gelenin en iyisini yapar.
Arch Linux, masaüstü kullanıcı deneyimi konusunda daha çok işlevsellik ve diğer teknik yönlere odaklanır. Son kullanıcı deneyimi tamamen, Arch Linux kurarken nasıl kurduğunuza bağlıdır.
İlk kurulumda masaüstü ortamınız sizin için kullanıma hazır neler sunuyorsa ona güvenmek zorundasınız; sizin için önceden hazırlanmış iyileştirmeler veya ayarlamalar gelmez. Farklı bir şey istiyorsanız, bunun için kendinizin çabalaması gerekecek.
Yine de, KDE Plazma, GNOME veya başka herhangi bir masaüstü ortamını tercih etme seçeneği, tercihlerinize bağlı olarak size bazı avantajlar sağlayabilir. Sadece bu değil, Arch Linux’u kurarken pencere yöneticilerini de seçebilirsiniz.
Genel olarak, Ubuntu ile, her kullanıcıya sunulan belirli bir tür masaüstü deneyimi elde edersiniz ve çok az özelleştirme seçeneğiniz vardır. Ancak Arch Linux size nasıl masaüstü deneyimi istediğinizi belirleme özgürlüğü verir. Bu, deneyimli Linux kullanıcıları için iyi bir şey olabilir, ancak eğer Linux’ta yeniyseniz, zorluk yaratabilir.
4. Dosya Sistemi
Çoğu kullanıcının, Linux dağıtımları tarafından kullanılan dosya sistemi hakkında çok fazla bir şey yapmasına gerek yoktur, kurulumda seçer ve geçer. Bu nedenle, Ubuntu, modern bir bilgi işlem deneyimi için, gereken tüm temel özelliklere sahip sağlam bir dosya sistemi olan ext4‘ü kullanır.
Ancak, en sık kullanılan ext4‘e göre çeşitli avantajlar için farklı bir dosya sistemi seçmek istiyorsanız, Arch Linux bir seçenek olabilir. btrfs, ext4, xfs, f2fs… arasından seçim yapabilirsiniz.
Uyarı: ext4‘ten başka bir şey seçerseniz ne yaptığınızı bildiğinizden emin olun!
5. Uygulama Ekosistemi
Ubuntu, çok çeşitli uygulamalar için destek sunar. Bu yüzden, popüler Linux dağıtımlarının çoğu Ubuntu’yu temel alır ve ve popülaritesine bağlı olarak, çeşitli araçlar, diğer Linux dağıtımları arasından Ubuntu’yu destekler.
Yalnızca uygulama/paket bolluğu değil, Ubuntu için mevcut paketleri kurmak da zahmetsizdir. Paketleri resmi depoları aracılığıyla kurabilir, PPA’ları veya yazılım merkezini (Snap entegrasyonu ile) kullanabilirsiniz. Bundan başka, Flatpak’ı, Flathub’dan uygulama yüklemek için ayarlayabilirsiniz.
Arch Linux resmi depoları aracılığıyla sayısız uygulamaya erişmenize imkan sağlar. Ek olarak, paketleri kurmak/yönetmek için Pacman kullanmanız gerektiğini fark edeceksiniz. Uygulamaları kurmak/yönetmek için kullanılan GUI ise, seçtiğiniz masaüstü ortamına bağlı olacaktır.
Örneğin, GNOME’u kurarsanız GNOME’un yazılım merkezini kullanabilirsiniz. Ve KDE Plazma için Discover. Yerleşik Snap veya Flatpak entegrasyonu için ise gerekli ayarlamaları yapmanız gerekir.
Daha fazla pakete erişmek için AUR kullanabilirsiniz.
Genel olarak sunulan paketler Ubuntu’nunkilerden daha kapsamlı olabileceğinden, bu, Arch Linux için bir artı olarak kabul edilir.
Deneyimi geliştirmek için bazı AUR yardımcılarını kullanabilirsiniz.
Toparlarsak… Yazılımı kolayca tek elden yönetmek/yüklemek için daha derli toplu bir araç istiyorum diyorsanız, Ubuntu öne çıkıyor.
6. Minimallik
Bu konu tamamen tercihlerle alakalıdır. Arch Linux, kurulumda her şeyi kontrol etmenize olanak verdiği için, minimum sayıda paket kurmayı seçebilirsiniz.
Buna karşılık Ubuntu, yardımcı programlarla önceden önyüklü olarak gelir. Bazıları için Ubuntu, özellikle bu araçların varlığından dolayı daha kullanışlı olabilir. Tabii ki, ihtiyacınız olmayan paketleri kaldırma seçeneğine sahipsiniz. Ancak, bazı kullanıcılar bunu gereksiz (veya sistemi şişkin) bulabilir.
Tam da bu noktada, gerekli araçların önyüklü olarak gelmesini isteyip istemediğinize (Ubuntu) veya yalnızca ihtiyacınız olan araçları herhangi bir şişkinlik olmadan yüklemenize izin veren bir dağıtımı mı (Arch) tercih edeceğinize karar vermeniz gerekecektir.
7. Seçme Özgürlüğü ve Kısıtlamalar
Buraya kadar bahsettiğimiz gibi, Arch Linux her şeyi kontrol etmenizi sağlar ve size deneyiminizi kişiselleştirmek için bolca özgürlük verir.
Bu özgürlük yalnızca masaüstü ortamı veya döşeme pencere yöneticileri seçimleriyle sınırlı değildir ve daha fazlasını içerir. Örneğin, PulseAudio ve pipewire arasında ses sunucusu tercihi yapabileceğiniz gibi, LTS özellikli belirli bir Linux çekirdeği de seçebilirsiniz.
Buna karşılık, Ubuntu, kapsamlı bir şekilde test edilmiş Linux çekirdeği kullanır.
8. Topluluk Desteği
Geniş kullanıcı tabanıyla Ubuntu, muazzam bir topluluk desteği sunar. Ubuntu kullanıcılarına rehberlik edecek ve sorunların giderilmesine yardımcı olacak çok sayıda forum/portal vardır.
Arch Linux, kullanıcı tabanı göz önüne alındığında, tam olarak bu tür bir topluluk desteği sunmaz. Bununla birlikte, Arch Linux wiki, bunu telafi etmek için hemen hemen her şey hakkında mükemmel belgeler sağlar.
Her şeye rağman Arch Linux forumlarını yabana atmamak gerekir.
9. Sürüm Döngüsü
Ubuntu, beş yıl veya daha uzun süre küçük güncellemeler alan Uzun Süreli Destek Sürümü (LTS) sunar.
Ayrıca, her altı ayda bir yeni bir sürüm sunulurken yaklaşık dokuz ay boyunca güncelleme alan, LTS olmayan sürümler de yayınlanır. LTS olmayan sürüm, her yükseltmede potansiyel olarak önemli değişikliklerle, en son güncellemeleri/paketleri isteyen kullanıcılar için uygundur.
LTS sürümü ise, her güncellemede, sistemi bozma ihtimalini istemeyen kullanıcılar için daha uygundur.
Arch Linux bunların hiçbiriyle uğraşmaz; doğrudan yuvarlanan sürüm modelini benimser. Küçük ya da büyük olsun, güncellemeler geldikçe alırsınız. Bu, her zaman en yeni ve en iyi paketleri kullanmanızı sağlar. Bu iyi bir şey olsa da, bir şeyler bozulduğunda ya da işler ters ters gittiğinde bir kısım kullanıcılar için rahatsız edici olabilir.
10. Donanım Uyumluluğu
Ubuntu, masaüstlerine yönelik popüler bir dağıtımdır. Bu nedenle, bir sürüm yayınlamadan önce çeşitli donanımlarla uyumluluk açısından test edilir. Bu nedenle, Ubuntu’nun kukurulumla birlikte iyi bir donanım uyumluluğu sunduğunu söylemek yanlış olmaz.
Ubuntu ile, en son teknolojiye sahip olmadığınız sürece, hemen her şey çalışır!
Arch Linux söz konusu olduğunda, Ubuntu kadar kapsamlı bir şekilde test edilmez. Genel olarak donanımla alakalı çok sıkıntılı durumlar ortaya çıkmasa da sahip olduğunuz bazı spesifik donanımla çalışabilir veya çalışmayabilir. Yine de, her zaman en yeni ve en iyi Linux çekirdeğini içerdiği için, bazı durumlarda Ubuntu’dan daha iyi çalışabilir de.
Arch Linux kurmak istediğinizde, donanımınızın uyumluluğu konusunda, forumlara danışarak bilgi almanız daha iyi olacaktır.
11. Kararlılık
Dağıtımınızın bir fiyaskoyla veya bir hatayla karşılaşmasını istemiyorsanız Ubuntu daha iyi bir seçim olacaktır.
Arch Linux söz konusu olduğundaysa, cevap bu kadar basit değildir. Çok iyi de çalışabilir veya bir güncellemeyle alabora da olabilir.
Arch Linux doğası gereği kararlı değildir. Özelleştirme ve güncellemelerle hiçbir şeyin bozulmamasını sağlamak, tamamen sizin onu koruyabildiğinize bağlıdır.
Bitirirken…
Kararlılığı, uyumluluğu, uygulama ekosistemini ve öğrenme eğrisini önceleye Ubuntu, bilgisayarlarında sorunsuzca bir şeyler yapmak isteyen herkes için mükemmel bir şekilde uygundur.
Arch Linux ise, masaüstü deneyimlerini özelleştirmek, en yeni ve en iyi şeylere hemen sahip olmak isteyen kullanıcılar için ilk sırada gelir.
Macera seviyorsanız, Arch Linux heyecan verici bir deneyimle bunu mükemmel bir şekilde size sunar. Tabi bazıları için bu durumun Ubuntu’ya kıyasla bunaltıcı olabileceğini belirtelim.