Çoğu Linux dağıtımı, kullanım kolaylığı ile ünlüdür ve kurulumla birlikte, çok fazla çaba harcamadan çalışmanıza yardımcı olacak önceden yüklenmiş uygulamalarla gelir.
Bu dağıtımların aksine Arch Linux, farklı bir felsefeyi benimseyen bir Linux dağıtımıdır. Eyleme yönelik, uygulamacı bir yapısı vardır ve her şeyi ayarlamak için yüksek düzeyde beceri gerektirir.
Intel’in x86_64 mimarisi için tasarlanan Arch Linux, ücretsiz ve açık kaynak kodlu, orta ile ileri düzey kullanıcılar için tasarlanmış, genel amaçlı bir işletim sistemidir.
Varsayılan olarak, kullanıcının yalnızca gerekli olanı yüklemesine ve yapılandırmasına imkan veren temel bir sistem sağlar. Bu, özellikle grafik kurulumlarla birlikte gelen yazılım şişkinliğinden kaçınmaya imkan verdiği için kullanışlıdır.
Arch Linux, yuvarlanan sürümdür(rolling release) modelini benimsemiştir. Yani yeni sürümlerin büyük sürümleri yoktur. Paketler sürekli olarak güncellenir ve düzenli aralıklarla kullanıma sunulur.
Şimdi gelin Arch Linux’un tarihine kısaca bir göz atalım.
Arch Linux’un Tarihi
Arch Linux, deneyimli Linux kullanıcıları için oluşturulmuş, x86_64 mimarisi için tasarlanmış hafif bir Linux dağıtımı olan CRUX’tan ilham almıştır.
Judd Vinet, Arch Linux projesini Mart 2002’de başlattı. x86_64 için ilk kurulum ISO’su Nisan 2006’da yayınlandı. Bu ilk ISO sadece 32-bit CPU’lar içindi.
Vinet, Arch Linux projesini, Aaron Griffin’e devrettiği 1 Ekim 2007’ye kadar yönetti. Ağustos 2012’de, “Init sistemi” SysV-Init‘ten systemd‘ye geçiş yaptı ve bu, daha sonra modern Linux dağıtımlarının çoğunda olduğu gibi, Arch Linux yeni kurulumları için varsayılan “Init sistemi” haline geldi.
Ocak 2017’de, Şubat 2017 ISO’nun yayınlanmasıyla birlikte i686 desteği kaldırıldı.
Paket Yönetimi
Halihazırda Arch Linux yalnızca x86_64 platformunu desteklemektedir. Arch paket depoları ve Kullanıcı Deposu (AUR), 50.000’den fazla kaynak ve ikili paket barındırır.
Pacman paket yöneticisi, Arch Linux için varsayılan paket yöneticisidir ve resmi depolardan veya kullanıcının kendi derlemelerinden paketleri yükleme, kaldırma ve güncelleme gibi tüm paket yönetimi görevlerini yerine getirir.
Ek olarak, AUR yardımcıları(AUR helpers) ve GUI tabanlı bir paket yöneticisi olan Pamac gibi diğer paket yöneticileri de kurulabilir.
Arch Linux Depoları
Arch Linux aşağıdaki ikili depoları sağlar:
- Core – Bu depo, temel bir sistem kurmak için gereken tüm paketleri içerir.
- Extra – Bu depo, temel sistem tarafından ihtiyaç duyulmayan paketleri içerir. Bunlara masaüstü ortamları ve diğer ek programlar dahildir.
- Community – Bu depo, topluluk tarafından oluşturulan ve onaylanan paketleri içerir. Bunlar popüler olan ve topluluk tarafından güvenilen yazılım paketleridir.
- Multilib – Bu depo, 64 bit ortamda 32 bit uygulamalar için destek sağlayan, x86-64 kullanıcıları için merkezi bir yazılım havuzudur.
Ayrıca Arch Linux, Test depoları da sunar. Bu depolar, paketlerin ana depolara alınmasından önce bir test ortamı sağlamayı amaçlar.
Aşağıda mevcut test havuzlarının bir listesi bulunmaktadır:
- Testing – Core veya Extra depolar için aday olan paketleri içerir. Bu depolara girecek olan tüm paketlerin yolu Testing deposundan geçer. Test deposu, hata verme ihtimali olan ve bu nedenle kapsamlı bir şekilde test edilmesi gereken yeni paketler için de ideal bir ortamdır.
- Community-Testing – Topluluk deposuna yönelik paketleri test etmeye yöneliktir.
- Multilib-Testing – Multilib deposuna girmeye aday olan paketleri test için tasarlanmıştır.
Ayrıca, GNOME ve KDE masaüstü ortamlarının en son sürümlerini sağlayan iki ek havuz bulunur:
- gnome-unstable – GNOME masaüstü ortamının bir sonraki kararlı sürüm adayı için test paketlerini içerir.
- kde-unstable – KDE Plasma ve uygulamalarının en son sürüm adayını veya Beta sürümünü içerir.
Bitirirken…
Bu yazıda, Arch Linux tarihinin kısa bir özetini ele aldık. Daha da fazlası… Paket yönetimi ve resmi depolar dahil olmak üzere Arch Linux’u oluşturan bazı temel unsurlara göz attık.
Başka dağıtım tarihçelerinde buluşmak dileğiyle.