Linux’ta yeni misiniz?Linux işletim sistemi nedir, ne için kullanılır merak ediyor musunuz? Bu kolay ve anlaşılır Linux kılavuzuyla aklınızdaki sorulara yanıtlar bulabilirsiniz.
Linux Nedir? Linux İşletim Sistemi Nedir?
Linux, bir işletim sistemi olduğu kadar bir fenomendir de.
Linux, tıpkı Microsoft Windows veya macOS gibi bir işletim sistemidir.
İşletim sistemi, bilgisayar donanım ve yazılım arasındaki iletişimi sağlayan bir yazılımdır.
Linux, ücretsiz ve açık kaynaklı bir yazılımdır. Bu ne anlama gelir? Şu anlama gelir ki, yazılımı istediğiniz şekilde kullanabilir, kopyalayabilir, değiştirebilirsiniz ve dağıtabilirsiniz. Herkese ücretsiz olarak sunulur. Başka bir deyişle, onu kullanmak için bir kuruş ödemeniz gerekmez. Sadece indirirsiniz ve kurarsınız, o kadar.
Linux çekirdeği(kernel), Linux işletim sisteminin temel bileşenidir. Genel anlamda çekirdek, bir bilgisayarda çalışan donanım ve ana programlar arasında bir katman görevi gören bir yazılım kodudur. 1990’ların başında Finlandiya’da Linus Torvalds tarafından oluşturulmuş ve GNU Genel Kamu Lisansı (GPL) altında lisanslanmıştır. Başka bir deyişle, Torvalds, Linux çekirdeğini dünyaya ücretsiz olarak sunmuştur. Linux çekirdeği için resmi bir web sitesi vardır.
Sistemin geri kalanı, çoğu GNU Projesi tarafından veya GNU Projesi için yazılmış olan diğer programlardan oluşur. Bu yardımcı programlar daha sonra eksiksiz bir sistem oluşturmak için Linux çekirdeğine eklenir. Çekirdek, bir işletim sisteminin önemli bir parçasıdır, ancak kendi başına bir işe yaramaz, çünkü Linux çekirdeği tek başına çalışan bir işletim sistemi oluşturmaz.
Linux çekirdeği, onunla etkileşime giren GNU araçları ve kitaplıklarının yanı sıra Linux dağıtımları tarafından kullanılır. Bu kombinasyona bazen GNU/Linux denir.
Yani aslında Linux sadece bir çekirdektir. Ancak Linux terimi insanlar ve medya tarafından çok daha yaygın olarak kullanılmaktadır ve bu, çekirdeği diğer birçok kaynaktan gelen yazılımlarla birleştiren sistemler için genel bir terim olarak hizmet etmektedir. Bu nedenle çoğu insan Linux dediğinde, aslında Linux çekirdeğinin bir kombinasyonundan ve GNU Projesi’nden birçok araç ve kitaplıktan bahsediyor olur.
Daha açık bir şekilde ifade etmek gerekirse, Linux ve GNU/Linux, hem işletim sistemine ve hem de yazılıma atıfta bulunur. Hangisi için daha uygun olduğu konusunda hep süregelen bir tartışma vardır.
Linux Dağıtımı Nedir?
Linux ilk geliştirildiğinde dağıtımlar yoktu. Böylece ilk geliştiriciler çekirdeği indirdiler ve onu derlemek, sisteme kurmak ve ihtiyaç duydukları bireysel yazılım parçalarını derlemek için çeşitli karmaşık araçlar kullandılar. Hepsini kendileri tek tek toplamak zorunda kaldılar. Tahmin edebileceğiniz gibi, bunu yapmak oldukça zordu.
Çok hızlı bir şekilde geliştiriciler, yeni geliştiricilerin ve yeni kullanıcıların hızlı bir şekilde canlı sistemler kurmak için kullanabileceği “araçların dağıtımı” olarak adlandırdıkları bir sistem sağlamanın yararlı olacağını anladılar.
Yine çok hızlı bir şekilde, tek bir Linux dağıtımı olmayacağı ortaya çıktı. Zira birçok farklı kullanım durumu ve senaryosu vardı ve insanlar farklı amaçlar için farklı araç setleri istiyorlardı.
Bugün yüzlerce Linux dağıtımı mevcuttur ve her biri masaüstü bilgisayarlar, sunucular, mobil cihazlar veya gömülü cihazlar gibi belirli kullanıcıları veya sistemleri hedefler. Yaygın olarak kullanılan bazı Linux dağıtımları arasında Ubuntu, Debian, Fedora, openSUSE, Linux Mint, Arch Linux, Manjaro, vb. bulunur.
Dağıtım sağlayıcılar, hangi programları ve bu programların hangi sürümlerini sisteme dahil etmek ve desteklemek istediklerini seçerek, bir organizatör gibi hareket etmelidir. Ayrıca, bu yazılımı kolayca kurmak ve güncellemek için bir yol sunmaları da gerekir. Ayrıca, bu yazılımı desteklemek için bir yol da.
Linux’un artık hepsi aynı orijinal çekirdeğe dayanan birçok çeşidi var. Genellikle “dağıtım” olarak kısaltılan bir Linux dağıtımı, Linux çekirdeği, GNU araçları ve kitaplıkları, ek yazılımlar ve bir paket yöneticisinden oluşan komple bir işletim sistemidir.
Linux dağıtım geliştiricileri, çok sayıda açık kaynak projeden tüm kodu alarak ve sizin için derlerler, Linux dağıtımı adı verilen, başlatabileceğiniz ve kurabileceğiniz tek bir işletim sisteminde birleştirerek zor işi sizin için yaparlar.
Linux’u Kim Yapıyor?
Linux işletim sistemi tek bir kuruluş tarafından değil, geniş bir açık kaynak proje topluluğu tarafından üretilir. Farklı kuruluşlar ve insanlar farklı bölümlerde görev alırlar.
Linux, açık kaynak geliştirme modeli kullanılarak geliştirilmiş bir işletim sistemidir. Açık kaynak geliştirme modeli, geliştirmelerin ve iyileştirmelerin birçok farklı kurumsal ve bireysel katkıda bulunanlardan geldiği anlamına gelir. Bu nedenle ürünün rotası, tek bir bir geliştirme ekibi yerine büyük ölçüde kullanıcı topluluğu tarafından belirlenir.
Linux’u Kimler Kullanır?
Linux bugünlerde neredeyse her şeyi çalıştırıyor, her şeyde de çalışıyor. Ancak birçok insan bunun farkında bile değil. Şirketler ve bireyler, güvenli ve esnek olduğundan, sunucuları için Linux’u tercih ediyorlar.
Şöyle bazılarını sıralayalım:
Dünyanın en büyük 500 süper bilgisayarının her biri Linux kullanıyor… CERN’in Büyük Hadron Çarpıştırıcısı Linux’a güveniyor… NASA’nın Uluslararası Uzay İstasyonu, işletim sisteminin güvenilirliği nedeniyle Linux’a geçti… New York Menkul Kıymetler Borsası (NYSC), yalnızca Linux diyor… Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı Linux kullanıyor… Google, Facebook, Twitter, Amazon, LinkedIn gibi mega şirketler sunucuları için Linux kullanıyor.
Bu listeyi çok çok daha fazla uzatabiliriz. Yani bugün kullandığımız internet, Linux olmadan gerçekten olamazdı.
Belki bilerek, belki de bilmeden muhtemelen zaten Linux kullanıyorsunuz. Android telefonlar ve tabletler ve Chromebook’lar, akıllı TV’ler, e-okuyucular, dijital depolama cihazları, kişisel video kaydediciler, kameralar, giyilebilir cihazlar ve daha fazlası gibi muhtemelen sahip olduğunuz birçok cihazda Linux çalışıyor.
Kullandığınız araba Linux kullanıyor dahi olabilir. Tesla gibi bazı şirketler kendi “homebrew” Linux’larını çalıştırırken, çoğu da Automotive Grade Linux’a (AGL) güveniyor.
Şimdi muhtemelen kendinize şu soruyu soruyorsunuz: “Neden başka bir işletim sistemi yerine Linux?”. Cevap, Linux’un yüksek kararlılık, güvenlik, esneklik ve düşük maliyeti bir araya getirmesidir.
Linux İşletim Sisteminin Sahibi Kim?
Windows’un sahibinin Microsoft, macOS’un sahibinin Apple olduğu gayet açık ve net. Peki, Linux’un sahibi var mı? İlk bakışta, ücretsiz olduğu ve herkes kullanabileceği için onu kimsenin yapmadığını düşünebilirsiniz.
Linux çekirdeğinin ana yapıcısı Linus Torvalds’dır. Ancak bu, Torvalds’ın kendisinin veya başka herhangi bir varlığın Linux kaynak kodunun tamamına sahip olduğu anlamına gelmez.Torvalds, Linux’ta yapılan bir dizi değişikliği onaylıyor. Ancak bu ona bu değişikliklerin telif hakkını vermiyor.
Linux’a kodla katkıda bulunabilirsiniz. Bu daha sonra topluluk tarafından onaylanır ve ancak bu kod parçasının telif hakkını elinizde tutarsınız. Bu da, Linux’un binlerce kolektif sahibinden biri olacağınız anlamına gelir.
Sonuç olarak, Linux ve Linux topluluğu özgürlükle ilgilidir. Peki, Linux’un sahibi kim?
Bu sorunun tek bir basit cevabı var: Topluluk, Linux’un sahibidir.