Linux dosya sistemi, dosyaların Linux işletim sisteminde nasıl saklanacağını ve bunlara nasıl erişileceğini tanımlayan hiyerarşik bir dosya yapısıdır. Bu, dizinler ve alt dizinler arasında dosyaların sistematik olarak depolanmasını, erişimini ve değiştirilmesini içeren dosya yönetimini yöneten, sisteme yerleşik mantıksal bir yapıdır.
Dosya sistemi; dosya adı, boyutu, kullanıcı ve grup sahipliği, oluşturulma tarihi vb. nitelikleri yönetir. Verilerin sistematik olarak depolanması, dosya erişiminin daha kolay ve daha hızlı olmasını sağlayarak sorunsuz iş akışları sağlar.
Şimdi, Linux sistemlerinde kullanılan başlıca dosya sistemlerini inceleyelim.
Ext2 – İkinci Genişletilmiş Dosya Sistemi
İkinci Genişletilmiş Dosya sistemi olarak da bilinen ext2 dosya sistemi, 1993’teki ilk Linux sürümleriyle tanıtıldı. Linux çekirdeği için tasarlanan ilk dosya sistemi olan Genişletilmiş Dosya Sistemi’nden (Ext FS) devralındı. Performans sorunları ve diğer dezavantajlar nedeniyle EXt Dosya Sistemi’nin yerini daha sağlam olan ve gelişmiş performans sunan Ext2 aldı.
Ext2 dosya sistemi taşınabilirdir ve ek veri işleme, bellek tüketimi ve disk erişiminden kaynaklanan kaynak yüküyle ilişkili günlük kaydı özelliğinden yoksundur. Bu nedenle Ext2 dosya sistemi, flash tabanlı depolama aygıtları için idealdir.
Ext3 – Üçüncü Genişletilmiş Dosya Sistemi
Üçüncü Genişletilmiş Dosya Sistemi olarak da bilinen Ext3 dosya sistemi, Kasım 2001’de Linux çekirdeğinin 2.4.15 sürümü için piyasaya sürüldü. Ext3 dosya sistemi, Ext2’ye göre önemli bir gelişmedir ve halâ bazı Linux dağıtımlarında kullanılmaktadır.
Tıpkı Ext2 gibi, Ext3 dosya sistemi de maksimum 2TB dosya boyutunu destekler ve dosya adı uzunluğunu 255 baytla sınırlar. Önceki modelden farklı olarak Ext3 dosya sistemi, en büyük gelişme olan günlük tutmayı destekler.
Günlük tutma, aşağıdakiler gibi önemli avantajlar sağlar:
- Elektrik kesintisi veya sistem çökmesi nedeniyle oluşabilecek veri kaybı veya bozulma olasılığını azaltır.
- Yapılan değişiklikleri takip eder ve bunları dosyalara kaydeder.
- Sistem çökmesinden sonra dosya sistemini yeniden canlandırır.
Ext4 – Dördüncü Genişletilmiş Dosya Sistemi
Ext4 dosya sistemi, Aralık 2008’de piyasaya sürülen ve şu anda özellikle Debian / Ubuntu sistemlerinde yaygın olarak kullanılan dosya sistemi olmaya devam eden ext3 dosya sisteminin halefi olan başka bir günlük kaydı dosya sistemidir.
Boyutu 16 TB’a kadar olan dosyaları ve dosya sistemlerini destekler ve maksimum dosya adı uzunluğunu 255 baytla sınırlar.
Ext4’ün öne çıkan önemli özellikleri şunlardır:
- Ext4 dosya sistemi, depolama bloklarını diske yazmadan önce verimli bir şekilde tahsis ederek okuma ve yazma performansını artırır.
- Ext4 dosya sistemi, zaman damgasına 408 yıl daha ekleyerek tarihi 10 Mayıs 2446’ya kadar uzatır.
- Ext4 dosya sisteminde inode’lar(dosya sisteminde perde arkasında çalışan küçük dizin dosyaları) ve ayrılmamış blok grupları önceden işaretlenmiştir. Bu nedenle, e2fsck ve fsck komutlarını çalıştırmak için gereken süre büyük ölçüde azaltılarak dosya sistemi kontrollerinin daha hızlı yapılması sağlanır.
- Ext2 ve Ext3 dosya sistemlerinin dezavantajlarından biri, kaçınılmaz olarak disk performansını etkileyen disk birleştirmedir. Ext4 dosya sistemi; Ext4 dosya sistemlerini birleştirmek için kullanılan bir komut satırı aracı olan e4defrag aracını sağlar ve bunu yaparak performansı optimize eder.
- Dosyaların bozulmasına yol açan donanım arızası durumunda kurtarmayı etkinleştirmeyi de içeren günlük tutmanın avantajlarını zaten gördük. Ext4 ile gelen günlük sağlama toplamı seçeneği, günlük kaydının gerçekleşmesi için gereken süreyi kısalttığı için performansı artırır.